Programlama öğretimine yönelik video destekli çevrimiçi bir öğrenme ortamının tasarımı ve değerlendirilmesi

Abstract

Dijital teknolojilerin yaygınlaşmasıyla birlikte öğrenme-öğretme sürecindeki paydaşların rollerinin değiştiği, klasik yüz yüze iletişimden çevrimiçi iletişime doğru bir geçiş yaşandığı görülmektedir. Öğrenci-öğretici etkileşim modelinin, öğrenci-internet-öğretici modeli yönünde değişmeye başladığı göz önünde bulundurulduğunda, çevrimiçi öğrenme ortamlarının işitsel ve görsel sembol sistemlerin bir arada kullanıldığı öğrenme videoları ile desteklenmesi, soyut ve sezgisel açıdan net olmayan programlama becerisinin geliştirilmesinde önemli bir rol oynayabileceği düşünülmektedir. Bu düşünceden hareketle bu araştırma, yükseköğretimde programlama öğretimi sürecinde yaşanan problemlere yönelik video destekli çevrimiçi bir öğrenme ortamının tasarım ve değerlendirilmesini amaçlamaktadır. Bu kapsamda araştırma, nicel ve nitel verilerin birlikte kullanıldığı karma yöntem çerçevesinde değerlendirilmiştir. Araştırmanın sonunda programlama öğretimine yönelik video destekli çevrimiçi bir öğrenme ortamı ürün olarak ortaya çıkarılmıştır. Video destekli çevrimiçi öğrenme ortamının ürün olarak ortaya çıkarılması sürecinde tasarım tabanlı araştırma (TTA) yapılmıştır. Araştırma, 2017-2018 öğretim yılı ve 2018-2019 güz yarıyılında bir yükseköğretim kurumunda öğrenim gören 62 lisans öğrencisi ve yedi öğretim elamanıyla `Programlama Dilleri I` ve `Programlama Dilleri II` dersleri kapsamında elde edilen veriler çerçevesinde yürütülmüştür. Veri toplama araçları olarak, gözlem formları, yansıtıcı öğrenci günlükleri, yarı yapılandırılmış odak grup görüşmeleri, mülakat ve dereceli puanlama anahtarı kullanılmıştır. Araştırmanın sonunda programlama öğretimine yönelik video destekli çevrimiçi öğrenme ortamlarının nasıl tasarlanması gerektiği konusunda bir tasarım çerçevesi önerilmiştir. Önerilen çerçevede programlama öğretimi sürecinde yaşanan problemler `bilişsel`, `duyuşsal`, `yöntemsel` ve `çevresel` olmak üzere dört temada kodlanmıştır. Belirlenen problem temalarına yönelik video destekli çevrimiçi öğrenme ortamının tasarım değişkenleri ise `içerik`, `görsel tasarım`, `etkileşim` ve `kullanışlılık` olarak belirlenmiştir. Çalışmada, hem araştırma sonuçlarına hem de araştırmacın deneyimlerine bağlı olarak bazı önerilerde bulunulmuştur.

With the widespread of the digital technologies, it is obvious that the role of the shareholders in the learning-teaching process has changed and that there is has been a transition from classic face to face communication to online communication. Taking into account that student-instructor interaction model has evolved into student-internet-instructor model, supporting online learning environments with instructive videos in which audio and visual symbol systems are used together is thought to play an important role in developing programming skills that are abstractly and intuitively not clear. Based on this idea, the present research aim the design and evaluation of a video supported online learning environment for the problems encountered the process of teaching programming in higher education. Within this scope, the research has been evaluated within the framework of the mixed method in which quantitative and qualitative is used together. At the end of the research, a video supported online learning environment for teaching programming was created as a product. Design-based research (DBR) was applied in creating video supported online learning environment as a product. The research was carried out with 62 undergraduate students studying at a higher education institution during 2017-2018 academic year and fall term of 2018-2019 and 7 lecturers within the scope of the data obtained from `Programming Languages I` and `Programming Languages II` lessons. Observation forms, reflective diaries of students, semi-structured focus group discussion, interview, analytical measuring grading key and literature were used as data collection tools. At the end of the study, a design framework was recommended for how to design a video supported online learning environment for teaching programming. In the proposed framework, problems encountered in programming teaching process are coded in four main categories as `cognitive`, `affective`, `methodological` and `environmental`. The design variables of the video-supported online learning environment for the identified problem categories are `content`, `visual design`, `interaction` and `usefulness`. In the study, some suggestions were made depending on both the results of the research and the experiences of the researcher.