Fen bilimleri öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimlerinin tespiti ve çeşitli değişkenler açısından incelenmesi

Abstract

Düşünme, insanları diğer canlılardan ayıran ve her geçen gün önemini daha da arttıran vazgeçilmez bir eylemdir. Bu çalışma ile gelecek nesli fen okuryazarı olarak yetiştirme çabasıyla yola çıkan fen bilimleri aday öğretmenlerinin eleştirel düşünme eğilimlerinin tespiti ve bazı bağımsız değişkenler açısından incelenmesi amaçlanmıştır.Çalışmada nicel veri analizi kapsamında betimsel yöntem kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2018-2019 yılının bahar döneminde Trabzon Üniversitesi'nde öğrenim gören 201 fen bilimleri öğrencisi çalışma grubunu oluşturmaktadır. Araştırmada kullanılan veri toplama aracı 49 madde ve 5 alt boyuttan oluşan `Eleştirel Düşünme Eğilimi` ölçeği ile araştırmacı tarafından oluşturulan kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Eleştirel Düşünme Eğilimi ölçeği ve Kişisel Bilgi Formunda elde edilen veriler SPSS 22 paket programı ile aritmetik ortalama, çarpıklık, basıklık, standart eğilim, normallik, bağımsız gruplar t testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) testleri uygulanmıştır. Eleştirel düşünme eğilimleri ile ilgili veriler incelendiğinde; fen bilimleri öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilim düzeylerinin tüm alt boyutlar açısından ve ölçek bütünlüğü açısından yüksek olduğu görülmüştür. Cinsiyet değişkenine göre veriler incelendiğinde; üst biliş, sistematiklik, azim-sabır ve açık fikirlilik alt boyutları açısından anlamlı farklılık görülmediği fakat esneklik alt boyutu açısından anlamlı farklılık görülmüştür. Esneklik alt boyutundaki farklılaşma kadın öğrenciler lehine görülmektedir. Eleştirel düşünme eğilimleri diğer bağımsız değişkenler açısından incelendiğinde, mezun olunan lise, üniversite öncesi yaşam alanı, anne eğitim durumu, baba eğitim durumu, annenin aile içi tutumu, babanın aile içi tutumu, kitap okuma ve spor yapma değişkenleri açısından anlamlı farklılaşma tespit edilmemiştir.

Thinking is an indispensable act that distinguish people from other livings. Its importance increasing day by day. The purpose of this study not only is to determine critical thinking tendencies of pre-service Science Teachers whose aim is to raise next generation as a science literate, but also examine them in terms of independent variables.In this research, descriptive method was used within the scope of quantitative data analysis. Working group of this study consisted of 201 science students of Trabzon University in spring semester of 2018-2019 academic year. Critical thinking tendencies scale which is used in this research consists of 49 items and 5 sub-dimensions and personal information form that was created by researcher. The obtained data were analyzed by using SPSS 22 package program, arithmetic mean, standard deviation, normality, independent groups t-test and one-way analysis of variance (ANOVA) tests were applied.When the data about critical thinking tendencies are examined, it was observed that critical thinking tendencies level of science pre-service teachers are high in terms of sub-dimensions and accuracy of scale. When the data analyzed according to gender variable, there was no significant difference in terms of upper cognition, systemicity,perseverance and open-mindness sub dimensions. Differentiantion in flexibility sub dimension is seen in favor of female students. When the critical thinking tendencies were examined in terms of other independent variables such as high school graduated from, environment lived before university, parents' education, parents' attitudes. Reading and sport, there were no significant differences.