Az deneyimli ortaokul matematik öğretmenlerinin alanı öğretme bilgilerini geliştirmeye yönelik bir model önerisi: Mentorluk uygulaması

Abstract

Öğretmenler, mesleki kariyerleri boyunca çeşitli evrelerden geçerler. Bu evreler birbiri ile yakından ilişkili olmakla beraber bir evredeki gelişim diğer evredeki gelişime etki ve katkı yapmaktadır. Bu sebeple özellikle mesleğinin henüz başlarında olan öğretmenlere mesleki açıdan destek sağlanması son derece önemlidir. Uluslararası Öğrenme ve Öğretmen Anketi (TALIS) gibi okullarda öğrenme ve öğretme ortamlarını inceleyen uluslararası karşılaştırmalı araştırmalar, göreve yeni başlayan öğretmenlerin mesleğe yönelik öz yeterlilik algılarının oldukça düşük olduğunu ve üçte birinin mesleki gelişim açısından güçlü bir desteğe ihtiyaç duyduklarını rapor etmiştir. Bu bağlamda gerek öğretmenlerin sahip oldukları eksikliklerin tespiti gerekse bu eksiklikleri gidermek ve öğretmenlerin meslekte uzmanlaşmalarını sağlayacak etkili yaklaşımlara ihtiyaç duyulmaktadır.Bu araştırmada az deneyimli ortaokul matematik öğretmenlerine alanı öğretme bilgilerini geliştirmeye dönük mentorluğun özel bir çeşidi olan e-mentorluğa dayalı bir modelin geliştirilmesi, bu modelin uygulanması ve öğretme yeterlilikleri boyutunda çıktılarının incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma, Trabzon ilinin farklı ilçelerinde görev yapmakta olan 12 öğretmenin katılımıyla yürütülmüştür. Eğitimde tasarım araştırması yönteminin benimsendiği çalışma keşif, yapılandırma ve değerlendirme şeklindeki üç aşamadan oluşmaktadır. Birinci aşamada, literatürden hareketle bir model ve taslak içerik ile öğretmenleri sınıflarında gözlemlemek için bir gözlem formu oluşturulmuştur. İkinci aşamada, öncelikle katılımcı öğretmenlere ön-test olarak bir video sınavı uygulanmış, sonrasında kendi sınıflarında gözlemlenmiş ve mülakatlar yürütülerek ihtiyaç analizi yapılmıştır. Tespit edilen ihtiyaçlar doğrultusunda keşif aşamasında taslak olarak hazırlanan içerik geliştirilmiştir. Birinci döngü altı kişilik ilk öğretmen grubuyla, bu döngüden hareketle yapılan içerik düzenlemeleri ile ikinci döngü altı kişilik ikinci öğretmen grubuyla yürütülmüştür. Son olarak değerlendirme aşamasında modelin etkililiğinin test edilebilmesi için son test video sınavı ve son gözlemler yapılmış, katılımcılarla mlakatlar gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonucunda az deneyimli öğretmenlerin pedagojik alan bilgisinin (PAB) tüm bileşenlerinde eksikliklerinin olduğu tespit edilmiştir. PAB'ın diğer bileşenlerine göre müfredat bilgisinde daha yeterli oldukları belirlenen öğretmenlerin özellikle öğretim yöntem – teknikleri ve içeriğin sunumu bileşenlerinde önemli eksiklikleri mevcuttur. Ayrıca öğretmenlerin sahip oldukları bu eksikliklere ilişkin farkındalıkları düşüktür. Yapılan araştırma uygulanan e-mentorluk modelinin, öğretmenleri PAB'ın tüm bileşenlerinde geliştirdiğini ortaya koymuştur. Benzer gelişim öğretmenlerin ders analizi becerilerinde de gerçekleşmiştir. Bu sonuçlardan hareketle özellikle göreve yeni başlayan öğretmenlerin alanı öğretme bilgisi bağlamında mesleki gelişimlerinin sağlanmasında e-mentorluk uygulamalarının yürütülmesi önerilmektedir. Bu bağlamda fakülte – okul işbirliğinin güçlendirilmesi ve hizmet içi öğretmenlerin mesleki gelişiminin sağlanması da diğer öneriler arasındadır.

Teachers go through various stages during their professional careers. Although these phases are closely related to each other, the development at one stage contributes to the development of the other stage(s). Therefore, it is extremely important to provide professional support to teachers, who are already in their profession. International comparative studies examining learning and teaching environments in schools such as The OECD's Teaching and Learning International Survey (TALIS) have reported that teachers' new self-efficacy perceptions are relatively low and that one third need strong support for professional development. In this context, there is a need for effective approaches to identify the shortcomings of teachers and to eliminate these deficiencies and to make teachers specialize in the profession.In this study, it is aimed to develop a model based on e-mentoring which is a type of mentoring for developing the teaching knowledge of novice middle school mathematics teachers, to implement this model and to examine the effect of the model on teaching competencies. The study was conducted with the participation of 12 teachers working in different districts of Trabzon. In order to reach the aim, the study, which includes the design research method, consists of three stages: exploration, construction and reflection. In the first stage, a draft content was created and classroom observation form was developed in order to observe the teachers in their classrooms. In the second stage, pre-test was applied to the participant teachers firstly, then they were observed in their classrooms and interviews were conducted to picture their professional needs. Later on, the videos to be used in the process were selected and the draft content prepared during the discovery phase was developed. For the teachers divided into two groups of six, the second cycle was carried out with the first cycle and after the content was redeveloped. Finally, the last observations were carried out with the last test to test the effectiveness of the model in the reflection phase.In conclusion, it was determined that novice teachers have basic deficiencies in all components of pedagogical content knowledge (PCK). In comparison with the other components of PCK, it was found that novice teachers were relatively more proficient in the curriculum knowledge and had significant deficiencies especially in teaching method - techniques and presentation of content components. In addition, teachers' awareness of these deficiencies is found to be low. It was determined that teachers' professional needs expressed in interviews included differences with observations. The results showed that e-mentoring intervention developed teachers in all components of PCK. A similar development was also observed in teachers' lesson analysis skills. Based on these results, it has been suggested that e-mentoring practices should be carried out especially in order to provide professional development of newly appointed teachers within the context of teaching knowledge. Other suggestions include strengthening faculty-school cooperation and providing professional development of in-service teachers.