Ressamlıktan sanat eleştirmenliğine uzanan bir portre: Eşref Üren

Abstract

1897 yılında İstanbul/ Teşvikiye'de dünyaya gelen Eşref Üren sanat eğitimine Sanayi-i Nefise Mektebi'nde başlar. Resim hayatına Yeşil Cami'de resim çalışan İbrahim Çallı ile karşılaşması vesile olur. Sanayi-i Nefise Mektebi'ne yaşının büyüklüğü nedeniyle özel öğrenci olarak girer. Burada İbrahim Çallı, Hikmet Onat, Avni Lifij gibi hocalarla tanışır. 1928 yılında modern sanatın merkezi olan Paris'e gider ve Andre Lhote atölyesinde eğitim görür. 1930 yılında Erzurum öğretmen okuluna atanır. Bu atama Eşref Üren'in evlilik hayatının da kapısını aralar. 1934 yılında genç bir yetenek olan öğrencisi Melahat Üren'le yaşamını birleştirir. 1938 yılında ikinci kez Paris'e gider ve burada Othon Friezs, Andre Lhote ve Marcel Gromarie'in atölyelerinde çalışır.1962 yılında eşi Melahat Üren'le üçüncü kez Paris'e gider. Eşref Üren'in üçüncü Paris gezisi dokuz ay sürer. Kısa bir süre içinde dönemin hükümetinin düzenlediği organizasyonlara ve devlet sergilerine katılan sanatçı, D grubuna da dâhil olur. Eşref Üren'in eserlerinde renk, biçim, çizgi gibi plastik özelliklerin yanı sıra konu seçimi de farklı dönemlere göre değişim geçirir. Çalışmalarını açıkhavada ve atölyede sürdüren sanatçı 1984 yılındaki vefatına kadar kişisel ve karma sergilerde yer alır, natürmort, peyzaj, iç mekân, nü gibi pek çok konuda eser üretir. Batı tarzı eğitim almasına rağmen resimlerinde görülen özgün tavır Eşref Üren'in Türk resminin ana ustalarından biri olarak anılmasına neden olur.Eşref Üren Fransa'dan döndükten sonra günlük gazetelerde ve dergilerde sanat yazıları yazmaya başlar. Bu yazılar genellikle sanat eleştirileri, dönemin akımları, dönem içerisinde açılan sergiler, dönemin sanatçıları başlıkları altında dergi ve gazetelerde yer alır. Eleştiri yazılarını yazmaya başladığı 1930'lu yıllarda Türkiye'de henüz sanat eleştirmenliğinin emekleme döneminde bile olmadığı dikkate alınırsa, Türkiye'de resim alanındaki eleştiri anlayışında yaşanan gelişmeler bakımından da Eşref Üren Türk Resim Sanatında önemli bir yer tutar.Anahtar Kelimeler: Eşref Üren, d grubu, Ankara, Ressam, Melahat Üren, Peyzaj

Eşref Üren, born in İstanbul / Teşvikiye in 1987, has started his art education in Sanayi-i Nefise School. His life as a painter has started when he met İbrahim Çallı, who was a painter, in Yeşil Mosque. He was accepted to Sanayi-i Nefise School as a special student because his age was old. Here, he met İbrahim Çallı, Hikmet Onat and Avni Lifij.In 1928 he went to Paris, the center of the modern art, and studied in the workshop of Andre Lhote. He was assigned to Erzurum teachers school in 1930.This assigment was his change in his marriage. He married Melahat Üren, who was his student in 1934. He went to Paris second time in 1938 and worked in Othon Friezs, Andre Lhote and Marchel Gromarie workshops here.He went to Paris with his wife Melahat Üren third time in 1962. His third Paris expedition lasted nine months. In a short period of time, he participated in goverment organisations and galleries and was included in the group d.The selection of topics were changing arccording to the period of time, as in the plastic charactheristics such as color, shape and line differences, in Eşref Üren's work of art. The artist has contunued his work in the workshops and outdoors and participated in many personal and mixed galleries until he passed away. He made many art Works in many topics as still-life painting, indoor painting, landspace painting and nude painting. Even if he had taken western type of art education his unique kind of work made him one of the masters of Turkish painting art. Eşref Üren started writing on art in Daily newspaper and magazines after he has returned from France. This writings were mostly about art criticism, art movements, art galleries and artists of that time period. If we pay attention that the years he was writing art criticism was in its early years in Turkey. Eşref Üren has an important role in Turkish painting art regarding understandment of art criticism in Turkey.Keywords: Eşref Üren, d Group, Ankara, Painter, Melahat Üren, Landscape