Multipl skleroz hastalarında kronik özürlülük oluşturan semptomlar üzerinde transkranyal direk akımın (TDCS) etkilerinin araştırılması

Abstract

Multipl skleroz, merkezi sinir sisteminde immün reaksiyonlar sonucu plakoluşumuyla ve bu plakların yerleşimine göre semptom oluşturmasıylakarakterizedir. Bu araştırmanın amacı, invaziv olmayan bir nöromodülasyonaracı olan tDCS'in fronto-serebellar protokolde uygulandığında relapsingremittingmultipl skleroz hastalarının kronik özürlülük oluşturan semptomlarıüzerindeki etkilerini araştırmaktır. tDCS'in sağlıklı ve hasta bireylerde çeşitliprotokollerle uygulandığında fonksiyonel iyileşme sağladığı literatürde pekçok çalışmada bildirilmiştir. Çalışmamızda 10 günlük protokolde günde 20dk. olmak üzere 2mA. akımlı tDCS uygulanmış olup uygulama öncesi vesonrasında çeşitli değerlendirme yöntemleriyle hastaların performanslarıizlenmiştir. Nöropsikometrik değerlendirme kapsamında standardize minimental test, sayı menzili, görsel bellek, mantıksal bellek, Öktem SBST, sözelakıcılık testi, Stroop test, yüz tanıma ve çizgi yönü belirleme testleriuygulanmıştır. Bunlar dışında kalan parametreleri değerlendirmek içinkullanılan ölçekler ise EDSS, Beck Depresyon Ölçeği (BDÖ), PittsburghUyku Kalitesi İndeksi (PUKİ), Yorgunluk Şiddet Ölçeği (FSS), McGillMelzack Ağrı Formu ve SF-36 Yaşam Kalitesi Ölçeği'dir. Nörogörüntülemeyöntemi olarak ise nöral aktivite belirtisi olan hemodinamik değişiklikleriölçen fNIRS uygulanmıştır. Görüntüleme sırasında Renk-Kelime Stroop Testiyapılarak davranışsal ve hemodinamik yanıtlar kayıt altına alınmıştır. Sonuçtayürütücü işlevleri değerlendiren test skorlarında ve PFC hemodinamik yanıtharitasında anlamlı iyileşme görülmüştür.

Multiple Sclerosis is characterized by symptomatic central nervous systemplaques. Sysmptoms occur due to plaque localization. In this study, weaimed to research fronto-cerebellar transcranial direct current stimulationeffects on relapsing-remitting MS patients' disabling symptoms. According tothe literature, tDCS positively effect cognitive and neuromuscularfunctionality in healthy people and patients. In our study, we applied 2 mA.tDCS flow for 10 days and 20 minutes in a day. Before and after 10 days ofstimulation we used neuropsychological evaluation methods and fNIRSneuroimaging to detect any change of functions. For neuropsychological tests,we used Turkish versions of mini mental test, digit span test, visual andlogical memory tests, SBST which is a verbal memory test, verbal fuencytests, Stroop Test, face recognition test and judgement of line orientation test.Other than those, we used conventional sclaes to evaluate these situations:Disability (Expanded Disability Status Scale /EDSS), depression (BeckDepression Inventory), sleep quality (PSQI), fatigue (Fatigue Severity Scale),pain (McGill Melzack Pain Questionnare) and quality of life (Short Form-36).As neuroimaging assessment, we used fNIRS to observe hemodynamicchanges which is an indicator of neural activation in brain. During fNIRSadministration patients practised Color-Word Stroop task. As a result, thefindings of our study demonstrate improvement of executive functions andhemodynamic response in prefrontal cortex.