Yaşlı gonartrozlu hastalarda total diz protezinin yaşam kalitesi üzerine etkisinin belirlenmesi

Abstract

Bu çalışma Ortopedi ve Travmatoloji polikliniğine gelen yaşlı gonartrozlu hastalarda total diz protezinin yaşam kalitesi üzerine etkisini belirlemek amacıyla tanımlayıcı çalışma olarak yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini İstanbul Avcılar Murat Kölük Devlet Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji polikliniğine 15 Ağustos 2016 / 15 Şubat 2017 tarihleri arasında gelen, 65 yaş ve üzeri gonartroz tanısı almış, çalışmaya gönüllü olarak katılmayı kabul eden ve veri toplama araçlarındaki soruları eksiksiz olarak tamamlayabilen 63 hasta(kadın-erkek) oluşturmuştur. Çalışma verileri 65 yaş ve üzeri gonartroz tanısı bulunan hastalar ile ilk yatışında (preop) ve ameliyattan bir ay sonra (post-op) yüz yüze veri görüşülerek 'Sosyodemografik Bilgi Formu' ve 'SF-36 Yaşam Kalitesi Ölçeği' doldurulmasıyla elde edilmiştir. Ameliyat öncesi ve sonrası SF-36'dan ve şikayet derecelerinden aldıkları puanların karşılaştırılması için Wilcoxon işaret testi uygulanmıştır. Ameliyat öncesi ve sonrası SF-36'dan aldıkları puanlar ile tanıtıcı ve hastalık özelliklerinin karşılaştırılması için Mann Whitney U testi ve Kruskal Wallis Testi kullanılmıştır. Katılımcıların yaş ortalaması ortalaması 72,92 ± 4,63 olup, %42,9'unun 70-74 yaş grubunda (n=27) olduğu saptanmıştır. %79,4'ünün kadın (n=50), %82,5'inin evli, çoğunluğunun okuryazar (%42,9) ve ev hanımı (%61,9) olduğu görülmüştür. Katılımcıların ameliyat öncesi ve sonrasında SF-36'nın alt boyutlarından aldıkları puan ortalamalarının karşılaştırılmasında; ameliyat öncesi ve sonrasında fiziksel fonksiyon, fiziksel rol güçlüğü, emosyonel rol güçlüğü, enerji/canlılık/vitalite, ruhsal sağlık, sosyal işlevsellik, ağrı ve genel sağlık algısı alt boyutlarından aldıkları puan ortalamaları arasında çok ileri düzeyde anlamlı farklılık bulunmuştur (p<0,001) Katılımcıların ameliyat öncesi ve sonrasında hastalığa yönelik şikâyet düzeylerinin karşılaştırılmasına ilişkin bulgular incelendiğinde; ameliyat öncesi dizdeki ağrı düzeyi, banyo yaparken sorun yaşama düzeyi, taşıma araçlarını kullanırken sorun yaşama düzeyi, alışveriş yaparken sorun yaşama düzeyi, ayağa kalkarken sorun yaşama düzeyi, yürürken topallama derecesi, günlük işlerini etkileme derecesi ve yatakta rahatsız etme derecesinden aldıkları puan ortalamalarının ameliyat sonrasına göre çok ileri düzeyde anlamlı derecede yüksek olduğu saptanmıştır (p<0,001). Çalışmadan elde edilen sonuçlar incelendiğinde;ameliyat öncesi döneme göre ameliyat sonrası dönemde yaşam kalitesi anlamlı bir şekilde artmaktadır. Yaşlı gonartrozlu hastalara ameliyat öncesinde, ameliyat sırasında ve ameliyat sonrasında gereken eğitimlerin verilmesi, desteğin sağlanması ve doğru hemşirelik bakımının uygulanması ile bu kişilerin tedaviye uyumu daha da kolaylaşacaktır.Anahtar Kelimeler: Diz, Gonartroz, Total Diz Protezi, Yaşam Kalitesi, Yaşlılık.

This study was conducted to determine the effect of total knee arthroplasty on quality of life of old patients with gonarthrosis and applied to Orthopedic and Traumatology polyclinic. The sample of the study was constituted of 63 patients (women-men) who were over 65 years old and over, with gonarthrosis, accepted to participate to the study, could answer all questions of questionnaire at İstanbul Avcılar Murat Kölük Government Hospital Orthopedics and Traumatology between 1th October 2016/15th February 2017. Data was collected with patients aged 65 years and over had gonarthrosis by using 'Sociodemographic Data form' and 'SF-36 Quality of Life Questionnaire' at their first staying (preop) and 1 month after operation (post-op). Wilcoxon test were used for comparing their scores from SF-36 preop and postop and complaint levels. Also, Mann Whitney U and Kruskal Wallis test were used to compare SF-36 scores and descriptive and disease characteristics. It is found that average age of the patients was 72,92 ± 4,63 and 42,9% of them were between 70-74 years old (n=27). Of the participant; 79,4% were women (n=50), 82,5% were married and were literate (42,9%) and housewifes (61,9%) mostly. In comparing of scores that they got from SF-36 subscales before and after operation it is found that there was a advanced significant difference between physical function, physical role difficulty, emotional role difficulty, energy/aliveness/vitality, mental health, social functionality, pain and general health perception means (p<0,001). When the findings relation to comparing complaint levels ragarding disease before and after operation, it is determined that levels of knee pain before operation, living problem during bath, living problem during using carrying tools, living problem during shopping living problem during standing up, limping while walking and influence degree of daily activities with degree of being uncomfortable in bed were high as advanced significant level (p<0,001). It is seen that quality of life level was increased after operation according to level in before operation as significant. When education is given to patients with gonarthrosis before, during and after operation, also with support and practicing true nursing care, adoptation to this disease could be more easy.Key words: Knee, Gonarthrosis, Total Knee Arthroplasty, Quality of life, Olderly.