Evde yatağa tam bağımlı hastalara bakım verenlerin bakım yükü ve etkileyen faktörler

Abstract

Evde bakım hizmetleri temel sağlık hizmetlerinin evde devamlılığını sağlayan önemli bir modeldir. Yataklı tedavi kurumlarında bakım için hastaya hastanede harcanan yüksek maliyetler, hastane yatak sayılarındaki yetersizlikler, hastanın evinde kendini daha huzurlu hissetmesi, hastane sonrası bakımın yerini evinde bakıma bırakmaktadır. Bu çalışma, evde yatağa tam bağımlı hastalara bakım verenlerin bakım yükünü değerlendirmek ve etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla 2015 yılı Mart ayında İstanbul Bayrampaşa Devlet Hastanesi Evde Bakım Biriminden yaralanan bakım vericilerle görüşme yapılarak gerçekleştirildi. Örneklemimizi, en az bir aydır tam bağımlı olan 70 (yetmiş) hastaya bakım verenlerden oluşturdu. Çalışmamızda üç ayrı veri formu kullanılmıştır. Örneklem tüm evreni kapsamaktadır. Verilerin değerlendirilmesinde SPSS 18 kullanılmıştır. Bakım verenlerin sosyal ve demografik verileri incelendiğinde, %78,6'sı kadın, %48,6'sı 38-54 yaşında olup, %78,6'sı evli olduğu, %48,6'sının ilköğretim mezunu olduğu, %67,2'sinin ev hanımı olduğu tespit edilmiştir. Bakım verenlerin aile yapılarının %60,0 lık kısmı `çekirdek aile` olarak tanımlarken çocuk sayılarının ise %61,4 ile `1-5 arasında`, şeklinde olduğunu, %98,6'sının hasta ile akrabalık derecesi bulunduğunu; bakılanların %37,1'inin bakanın annesi olduğu belirtilmiştir. Katılımcıların güçlük yaşama durumlarına ilişkin frekans dağılımları incelendiğinde %85,7'si aile içinde güçlükler yaşandığını bu güçlüklerin `bakımda zorluklar`, `psikolojik sıkıntılar` ve `maddi zorluklar` olduğu bildirmişlerdir. Çalışmamızda bakım veren bireylerinin bakım verme yükü puan ortalaması 38,94 minumum: 15, maxsimum: 71 olarak bulunmuştur. Bu sonuçlar doğrultusunda; yatağa tam bağımlı bireylere bakım verenlerin bakım yükleri ve bunları etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi, bakımdan sorumlu olan evde bakım hemşireleri ile çalışma sonuçlarının paylaşılması; hemşirelerinin eğitim, danışmanlık ve hasta bakımı rollerinin planlanmasında rehber olacaktır.Anahtar Kelimeler: yatağa tam bağımlı, bakım verici, bakım verme, bakım verici yükü

Home care services is an important model that supplies persistence for basic health services in homes. Because of high costs in hospitals for care, inefficacies of number of beds in hospitals, patient's feeling more comfortable in their homes, home care comes after care in hospitals. This study was conducted to determine burden care and affective factors in caregivers of bed bound patients. Caregivers who attended to İstanbul Bayrampaşa Government Hospital Home Care Unit were taken to the study in March of 2015. Sample consisted of caregivers of 70 patients who were bed bound for one month at least. Three different data form were used. Sample was involved all universe. For data analysis, SPSS 18 was used. İn the study; of the participants; 78.6% were women, 48.6% were between 38-54 years old, 78,6% were married, 48,6% were graduated from primary school and 67.2% were house wife. Also, 60.0% of their families were nuclear family and 61,4% of them had 1-5 children. Besides, 98.6% of them were relatives of patients and 37.1% of them were their mothers. It is determined that 85.7% of caregivers lived some difficulties as 'difficulties in care', 'economical difficulties'. Their burden care mean was 38,94 as minumum: 15, maximum: 71. According to these results; evaluation of burden care and affective factors of caregivers, sharing study results with home care nurses could be guide for planning of education, consultancy andpatient care roles of nurses.Key Words: bed bound, caregiver, giving care, burden care