Türkiye`de kekemeliği olan bireylere karşı işverenlerin tutumu – İzmir örneklemi

Abstract

Kekemelik, konuşmanın akışını ve pürüzsüzlüğünü bozan, tekrarlar, bloklar, uzatmalar, duraklamalar ve eklemelerle karakterize bir konuşma bozukluğu olup, dil ve konuşma bozukluklarının en yaygın görülen türlerindendir. Kekemelik toplum tarafından sıklıkla yanlış yorumlanmakta ve olumsuz tutum ve damgalamalara neden olan önemli bir engel olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu nedenlerle kekemeliği olan bireyler özel, sosyal, akademik ve iş yaşamlarında zorluklar yaşarlar. Araştırmanın amacı kekemeliğin ve kekeleyen bireylerin ülkemizdeki işverenler tarafından nasıl algılandığını, işverenlerin kekeleyen bireylere karşı tutumlarını cinsiyet ve eğitim durumu değişkenlerini göz önünde bulundurarak ortaya koymak ve beş iş alanı (sağlık hizmeti, eğitim hizmeti, fabrika/şirket, kafe/restoran ve mağaza) işverenleri arasındaki yanıt farklılıklarını ve işverenlerin kekemeliği olan bireyler ile bedensel engeli olan bireylere karşı genel izlenimlerini karşılaştırmaktır. Ölçme aracı olarak İnsan Özellikleri Kamuoyu Anketi-Kekemelik (POSHA-S) kullanılmıştır. POSHA-S'nin işveren grubuna uygulandığı ilk çalışma olmakla birlikte ülkemizde işverenlerin kekemeliğe ve kekemeliği olan bireylere yönelik algı ve tutumlarını inceleyen çalışma da bulunmamaktadır. İzmir'de uygunluk örnekleme yöntemiyle beş iş alanından 118 işverene ulaşılmış, veriler analiz edilmiştir. Sonuçlara göre işverenler kekemeliği olan bireylerin genel olarak utangaç, çekingen, sinirli ve kolay heyecanlanabilir olduklarını düşünmektedir. İşverenlerin kekemeliği olan bireylere karşı olumsuz tutumlara sahip olduğu ve kekemeliğin işverenler tarafından istenmeyen bir özellik olduğu bulunmuştur. Hem beş iş alanı hem cinsiyetler hem de farklı eğitim durumları arasında benzer olumsuz tutumlar olduğu görülmüş ve aralarında anlamlı fark bulunmamıştır (p>0,05). Ayrıca işverenler kekemeliği olan bireylere karşı bedensel engeli olan bireylere olandan daha olumsuz izlenime sahiptir. Kekemeliğin işe alım ve işi sürdürme konularında engel olduğu görülmektedir.Anahtar sözcükler: Damgalama, İşveren, Kekemelik, POSHA-S, Tutum

Stuttering is one of the most common speech and language disorders characterized by repetitions, blocks, prolongations, hesitations and extensions which disturb speech flow and smoothness. Stuttering is often misunderstood by the public and it appears as an obstacle which causes negative attitudes and stigmatizations. For these reasons, people who stutter have difficulties in private, social, academic and work life. The aim of this research is to put forth how stuttering - as a disorder - and people who stutter are percieved by employers in our country and to reveal attitudes of employers toward people who stutter in consideration of gender and educational status. The current study also compares different responses of employers in five business areas and general impression of employers toward people who stutter and people with physical disability. The Public Opinion Survey of Human Attributes-Stuttering (POSHA-S) is used as a measuring instrument. It is the first research using POSHA-S applied to employers; futhermore, no other research exists about employers' attitudes and perception toward stuttering and people who stutter in our country. 118 employers from five business areas in İzmir were contacted and the data were analyzed by using the convenience sampling method. Acording to the results, employers consider people who stutter to be shy, timid, angry and easily exitable. It has been found that employers have negative attitudes toward people who stutter and stuttering is an undesirable quality for employers. Similar negative attitudes were observed within the five business areas, different educational statuses and genders, and no significant difference was found among these factors (p>0.05). Furthermore, employers have more negative attitudes toward people who stutter than they have toward people with physical disability. It is clearly seen that stuttering is an obstacle to starting and continuing employment.Key words: Attitude, Employer, POSHA-S, Stigmatization, Stuttering