Türkiyede sağlık hizmetlerinde yapılan harcamaları etkileyen faktörler; 2002-2017 yılları arası zaman serisi analizi

Abstract

Hızla değişen yaşam koşulları her alanı etkilediği gibi sağlık alanında da birtakım değişikliklere sebebiyet vermektedir. Sağlık alanında yaşanan bu değişimlere ayak uydurabilmek adına devletlerin de üstlendiği rollerde birtakım ciddi farklılıklar yaşanmaktadır. Bu farklılıklar, ekonomik gelişme ve kalkınmayla yakından ilişkili olduğu için yapılan çalışmada harcamaları etkileyen faktörlerin belirlenmesi önem arz etmektedir. Çalışmada sağlık hizmetlerinde yapılan harcamaları etkileyen faktörlerin belirlenmesi amacıyla panel veri ekonometrisinin sağladığı imkanlardan yararlanılmıştır ve bu bağlamda, analizler STATA programı kullanılarak yapılmıştır. Çalışmada sağlık harcamalarını etkileyen faktörler incelenmiştir. Bu kapsamda sağlık harcamalarını etkilemesi muhtemel olan Gayrisafi Yurtiçi Hasıla, Sigorta Şirketleri Primi, Hayat Sigortası Primi, Sağlık Sigortası Primi, Kaza Sayısı, Hekim Başına Düşen Hasta Sayısı, Hanehalkı Tüketim Harcaması, Hastane Yatak Sayıları değişkenleri açıklayıcı değişken olarak modele dahil edilmiştir. Çalışmada öncelikle serilerin karakteristik özelliklerinin gözlemlenmesi amacıyla betimleyici istatistikleri incelenmiştir. Daha sonra regresyon modelinin kurulması amacıyla serilerin durağan olup olmadıkları ADF testi ile test edilmiştir. Regresyon analizi, iki ya da daha çok değişken arasındaki ilişkiyi ölçmek için kullanılan analiz metodudur. Eğer tek bir değişken kullanılarak analiz yapılıyorsa buna tek değişkenli regresyon, birden çok değişken kullanılıyorsa çok değişkenli regresyon analizi olarak isimlendirilir.

Rapidly changing living conditions affect every area and cause some changes in the field of health. There are some serious differences in the roles of states in order to keep up with these changes in the field of health. Since these differences are closely related to economic development and development, it is important to determine the factors affecting expenditures. In this study, the data obtained from panel data econometrics has been utilized in order to determine the factors affecting the expenditures on health services and in this context, the analyzes were made by using the STATA program. In this study, the factors affecting health expenditures were examined. In this context, gross domestic product, insurance companies premium, life insurance premium, health insurance premium, number of accidents, number of patients per physician, household consumption expenditure, hospital bed numbers are included as an explanatory variable. Firstly, descriptive statistics were examined in order to observe the characteristics of the series. Then, in order to establish a regression model, the series were tested by ADF test. Regression analysis analyzes a method to measure a relationship of two or more variables. If a univariate analysis is performed, univariate regression is called a multivariate multivariate regression analysis.