Medeni Yargılama Hukukunda yetki sözleşmeleri

Abstract

Yargılama hukukunda, kuralların çoğunlukla emredici niteliğe sahip olması sebebiyle taraflara daha dar bir irade serbestisi tanınmıştır. Medeni yargılama hukukunda taraflar, ancak kanunun çizmiş olduğu çerçevede sözleşme yapma özgürlüğüne sahip olabilecektir. Tarafların yapacakları bir anlaşmayla, aralarındaki hukuki ilişkiden kaynaklı uyuşmazlıkların çözümünde yetkili olacak mahkemeyi belirlemelerine imkân tanıyan sözleşmeye `yetki sözleşmesi` adı verilmektedir. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun yürürlüğe girmesiyle, kanunun 17. ve 18. maddelerinde düzenlenen yetki sözleşmesiyle ilgili önemli değişiklikler yapılmıştır. Bu değişikliklerin ilki sözleşmenin taraflarına ilişkindir. Yetki sözleşmesi yapabilecek olan kişiler, taraflar arasındaki hukuki ilişkide sosyal veya ekonomik bakımdan güçsüz olan tarafın korunması amacıyla, tacirler ve kamu tüzel kişileri olarak sınırlandırılmıştır. İkinci olarak, taraflar arasında aksi kararlaştırılmadıkça, bu kişiler arasında yapılan yetki sözleşmesiyle belirlenen mahkemenin yetkisinin münhasır niteliğe sahip olacağı kabul edilmiştir.

The rule of freedom of will has been restricted as a result of mandatory characteristics of provisions in the procedural law. Parties may only have the freedom to conclude contracts within the frame of civil procedural law. The contract, which allows the parties to determine the court of competent jurisdiction in the settlement of legal disputes between them, is named as the ` Jurisdiction Agreement`.With the enactment of the Code of Civil Procedure No. 6100, significant changes have been made regarding the jurisdiction agreement which regulated in articles 17 and 18 of the Code. The first of these changes relate to contracting parties. Parties of the jurisdiction agreement are confined with merchants and public entities in order to protect socially or economically weaker party. On the other hand the second change emphasizes the exclusive characteristic of the competent jurisdiction determined by the jurisdiction agreement, unless otherwise agreed between the parties.