TCK VE TMK kapsamında alkol ve uyuşturucu madde bağımlılarına uygulanan zorla tedavi ve etik boyutu

Abstract

Kişilerin kendi geleceğini belirleme hakkı gereğince; beden bütünlüğüne uygulanacak tıbbimüdahaleler öncesinde aydınlatılmış onamlarının alınması gerekmektedir. Ancak bazı istisnaihallerde kişilerin onamı alınmadan beden bütünlüğüne müdahalede bulunulması, hem pozitifhukuk hem de etik açıdan mümkün olabilmektedir. Bu çerçevede kişinin beden bütünlüğüneağır bir müdahale teşkil eden; uyuşturucu madde ve alkol bağımlılarına uygulanan tedaviamaçlı zorla kuruma yerleştirilme ve alıkonulma kurumu incelenmiştir. Madde veya alkolbağımlıların tedaviye zorlanması Türk Medeni Kanun (TMK) ve Türk Ceza Kanunu (TCK)hükümlerinde ayrı ve farklı düzenlenmiştir. Mezkur hükümler, her iki kanun sistematiğiiçerisinde ve koşullarında farklılıklar arz etmektedir. 5237 sayılı TCK'da, 765 sayılı TCK'danfarklı düzenlemeye gidilmiş ve madde kullanımı ile bağımlılık ayrıştırılarak farklı yaptırımlaröngörülmüştür. Bu kapsamda mülga ve uygulanan ceza hukuku değerlendirilmesi yapılmıştır.TCK ile TMK kapsamında alkol ve uyuşturucu madde bağımlısına uygulanacak zorlatedavide önemli farklılıkların bulunmasından, her iki kanun açısından uluslararası hukuk veetiksel boyutta açıklamalarda ve karşılaştırılmalarda bulunulmuştur. Bu çerçevesinde doktrinve uygulamadaki değerlendirilmeleri esas alınarak kişinin zorla tedavisinin değerlendirilmesiyapılmıştır.

The medical intervention which will be implemented to people firstly means being takeninformed consent; this is the right of identifying their own future for their bodily integrity.However, in some of exceptional cases, without being taken people's consent, interveningbodily integrity can be possible in terms of both positive law and ethics. In this framework, itwhich intervenes with person's bodily integrity with serious intervention; placing people whoare addicted to narcotic, substance and alcohol with a purpose of treatment forcibly to aninstitution or situation of being withheld was examined. Being forced to people who areaddicted to substance or alcohol in provisions of Turkish Civic Code and Turkish Penal Codewas separately regulated. Aforementioned provisions in both case systematic and itsconditions submit discrepancies. In the Article of 5237 Turkish Penal Code, different from Article of 765, by separating substance use and addiction from each other, different sanctionswere foreseen. Within this scope, evaluation of abolition and implemented penal code wasmade. In the scope of Turkish Penal Code and Turkish Civil Code, in the forcefully treatmentwhich will be applied to the people who are addicted to substance, alcohol and narcotics, dueto having important difference, in terms of both codes, international law and ethics extent, itwas mentioned explanations and comparisons. In that framework, by being based mainly onevaluations of doctrines and implementations, evaluation of a person's forcefully treatmentwas completed.