Türk vergi sistemi ve Türkiye Finansal Raporlama Standartları açısından menkul kıymetlerin değerlemesi

Abstract

İşletmelerin finansal tabloların doğruluğu ve gerçeğe uygunluğunu amaçlayan Muhasebe Standartları ve Türkiye Finansal Raporlama Standartları'nın aksine 213 sayılı Vergi Usul Kanunu vergi matrahının aşındırılmasını önlemeye çalışan koruyucu bir bakış açısı ile mükelleflerin uyacakları değerleme hükümlerini düzenlemiştir. İktisadi işletmeler atıl fonlarını çeşitli finansal araçlara yatırım yaparak gelir elde etmeyi ve kar maksimizasyonu sağlamayı amaçlamaktadır. Değerleme günü itibariyle finansal araçların değerlerinin ölçümü ve getirilerinin tespit edilmesi finansal tabloların doğruluğu ve gerçeğe uygunluğu açısından önem arz etmektedir. Finansal araçlar içerisinde yer alan menkul kıymetler ve menkul kıymetlerin değerleme ölçüleri Vergi Usul Kanunu ve Türkiye Muhasebe Standartları ile Türkiye Finansal Raporlama Standartları uygulamalarında farklılık göstermektedir. Vergi Usul Kanunu menkul kıymetlerin değerlemesinde uyulacak değerleme ölçülerini vergi matrahının aşınmasına engel olacak şekilde ve ticari işletmelere inisiyatif bırakmadan belirlemiştir. Türkiye Muhasebe Standartlarında ve Türkiye Finansal Raporlama Standartlarında yer alan ölçüm esasları ise işletmelerin finansal durumlarını gerçeğe en yakın olacak bir şekilde yansıtmayı amaçlamıştır.Mevcut düzenlemeler; vergi kanunları, Türkiye Muhasebe Standartları ve Türkiye Finansal Raporlama Standartları arasındaki uygulama farklılıkları ve uygulama farklılıklarının iktisadi işletmelerin finansal tablolarına etkileri ile bu etkilerin düzeltilmelerine ilişkin muhasebe uygulamalarının önemini artırmaktadır. Kanaatimizce VUK değerleme ölçülerini TMS/TFRS ölçme esasları ile uyumlaştıracak yasal düzenlemeler ile menkul kıymetlerin değerlemesinde uluslar arası standartlar yakalanmış olacaktır. Ayrıca; işletmeler, herhangi bir dönüştürme işlemi yapmadan, finansal raporlarını defter kayıtları veri alarak uluslar arası standartlara göre elde edebileceklerdir. Böylece işletmeler doğru, tarafsız ve güvenilir bilgi sunan finansal tablolar elde ederek finansal tablolardan beklenen ölçme ve bilgilendirme gibi temel amaçları sağlayacaklardır.

As opposed to the Accounting Standards and the Financial Standards of Turkey which aim at the accuracy and verity of the financial tables of businesses, the Tax Procedure Law no. 213, with a perspective endeavouring to prevent tax base erosion, regulates valuation rules that taxpayers have to follow. Businesses intend to generate income and maximise their profits by investing their idle funds in various financial instruments. The measurement of values of financial instruments and the determination of derived incomes as of valuation day are of great importance in terms of both the accuracy and the verity of financial tables.Securities, which are among financial instruments, and the valuation of securities differ under the Tax Procedure Law, the Accounting Standards of Turkey and the Financial Standards of Turkey practices. The Tax Procedure Law defines the valuation rules of securities that have to be followed with a perspective trying to impede tax base erosion without any initiative provided for businesses. The valuation criteria existing under the Accounting Standards of Turkey and the Financial Standards of Turkey, however, allow businesses to reflect their financial conditions most realistically.The implementation differences between the current regulations, i.e., tax laws, the Accounting Standards of Turkey and the Financial Standards of Turkey, the effects of such implementations on financial tables of businesses, and the accounting practices as to the adjustment of such effects are of great significance. In our opinion, we will be able to catch international valuation standarts with harmonisation of legal regulations which suits Tax Procedure Law harmonisation with the Accounting Standards of Turkey and the Financial Standards of Turkey. Moreover; corporations, create their financial reports with reference to international standarts without any transformation of their book of accounts.Thereby, corporations will be able to make financial statement which provide correct, objective, reliable information subsequently this, financial reports can serve main purposes just like scaling and briefing.