Yardım davranışının travma sonrası gelişim üzerindeki etkisi ve yardım yöneliminin yordayıcısı olarak suçluluk duygusu

Abstract

Suçluluk duygusunun psikopatolojik rahatsızlıklar üzerindeki etkisi bilinmekle beraber olumlu davranışlar üzerinde de bir etkisi olduğu araştırmalarca kanıtlanmıştır. Bununla beraber olumlu davranışlar ve travma sonrası gelişim arasındaki pozitif ilişki bilinmektedir. Bu araştırmada suçluluk duygusunun yardım yönelimi üzerindeki yordayıcı etkisini ve yardım davranışının travma sonrası gelişim üzerindeki etkisini araştırmak amacıyla; 1992'de Nesrin Şahin ve Nail Şahin tarafından; Johnson ve Noel'in 1987'deki Dimension of Conscience Questionnaire'inden esinlenilerek geliştirilmiş olan Suçluluk ve Utanç Ölçeği, Romer, Charles ve Lizzadro tarafından 1986 yılında geliştirilmiş ve Erdinç Duru tarafından 2002'de standardizasyonu yapılan Yardım Yönelimi Ölçeği, Tedeschi ve Calhoun'ın 1996'da geliştirdiği 2008'de Türkçe'ye uyarlamasını Karancı'nın yaptığı Travma Sonrası Gelişim Ölçeği ve demografik form kullanılmıştır. 62'si travma yaşantısı algısına sahip, 62'si böyle bir yaşantıya sahip olmadığını söyleyen toplamda 124 yetişkin gönüllü katılımcıyla çalışılmıştır. Ölçekler katılımcılara değişik sırayla uygulanmıştır. Sonuçlar SPSS (Statictical Package for Social Science) 17 istatistik programı ile analiz edilmiştir. Suçluluk Duygusu puanının Yardım Yönelimi puanı üzerinde yordayıcı etkisi olduğu ve travma yaşantısı algısı olan kişilerin yardım davranışlarının artması Travma Sonrası Gelişim puanını arttırdığı sonuçlarına ulaşılmıştır. İlgili bulgular tartışılmıştır. Anahtar kelimeler: suçluluk, yardım, travma, gelişim, duygu

The effect of feeling guilty on psychopathological disorder has been exhibited early psychological literature. And also the positive effect of feeling guilty has been prooved. Nevertheless, the relationship between positive behavior and post traumatic growth has been known by the early reasearch. In this study 124 volunteer participants were investigated by using Feeling Guilty and Shame Scale which was developed by Şahin by the helps of Dimension of Conscience Questionnaire which was developed by Johnson and Noel in 1987; Helping Orientation Scale which was developed by Romer, Charles and Lizzadro and standardized by Duru in 2002; Posttraumatic Growth Scale which was developed from Tedeschi and Calhoun's scale, by Karancı and demographic form. 62 of the participants were had traumatic event perception and the other 62 participants were hadn't traumatic event perception. The scales were applied with mixed order. The results were analized with SPSS (Statictical Package for Social Science) 17. As a result, Feeling Guilty Scale score significantly predicted Help Orientation score and when participants who have perception of traumatic event experience, halp the others; the score of post traumatic growth increased. Relevant findings have been discussed. Keywords: guilty, help, trauma, growth, emotion