Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan 8-15 yaş arası bir grup çocukta dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu alt tipleri ile anksiyete bozuklukları alt tipleri belirtilerinin birlikteliği

Abstract

Amaç: Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) ve anksiyete bozuklukları çocukluk döneminin en sık görülen psikiyatrik bozukluklarındandır. DEHB' ye Karşıt Olma Karşı Gelme Bozukluğu (KOKGB) ve Davranım Bozukluğunun (DB) eşlik etmesi bilinmektedir. DEHB'ye anksiyete bozuklukları da sıklıkla eşlik etmektedir. DEHB'ye anksiyete bozuklukluklarının eşlik etmesi %20 ile %50 arasında değişmektedir. Fakat bu alanda az sayıda çalışma vardır. Aynı zamanda DEHB Alt Tipleri (DE Önde Tip, DEHB Bileşik Tip ) anksiyete bozuklukları belirtilerinin görülmesinde önemli bulunmuştur. Çalışmamızda yeni tanı alan ve öncesinde tedavi edilmemiş DEHB'li çocuk ve ergenlerde anksiyete bozuklukları alt tiplerinin birlikteliği ve ilişkilerini saptamakamaçlanmıştır. Cinsiyet, yaş, DEHB alt tipinin anksiyete bozuklukları belirtileri ile ilişkisi değerlendirilmiş ve sağlıklı kontrollerle karşılaştırılmıştır. Yöntem: Çalışmamız 01 Ocak 2015 – 01Haziran 2015 tarihleri arasında İstanbul ilindePEDAM Psikiyatri Kliniği ve MEVA Psikiyatri Kliniği'ne başvuran çocuk ergen psikiyatri uzmanı tarafından DSM-IV kriterlerine göre ilk kez DEHB tanısı alan ve ilaç tedavisi olmayan 8-15 yaş aralığında, zeka bölümü 90 ve üstü olan 60 (36 Erkek, 24 Kız) araştırma olgusundan oluşmuştur. Tüm DEHB'li olguların yaş ortalaması (11,18 ± 2,28)'dir. DEHB ve DEHB Alt Tipi (DE Önde Tip, DEHB Bileşik Tip) tanıları DSM-IV tanı ölçülerine göre uzman hekimlerin klinik değerlendirilmesi ile konuldu. 36 olgu (%60) DEHB Bileşik Tip, 24 olgu (% 40) DE Önde Tip tanısı aldı. DEHB Hiperaktivite- Impulsivite'nin Önde Geldiği Tip tanısı alanolgular çalışmaya dahil edilmedi.DEHB Bileşik Tip olgularının %69,44'ünde (n:25) KOKGB; DE Önde Tip olguların %41,6'sında (n:10) KOKGB tanısı vardı. DEHB Bileşik Tip olguların %5,5 (n:2) Davranım Bozukluğu (DB), DE Önde Tip tanısı alan olgularda DB tanısı alan olgu yoktu.Tüm DEHB'li olgularda %58,3 KOKGB, %3,3 DB tanısı bulunmaktaydı. Olguların değerlendirilmesinde Sosyodemografik Bilgi Formu, Turgay Yıkıcı Davranım Bozuklukları İçin DSM-IV'e Dayalı Tarama ve Değerlendirme Ölçeği, Çocukluk Çağı Anksiyete Tarama Ölçeği (ÇATÖ) kullanıldı.DEHB tanısı almayan Kontrol Grubu (n:66); 29 Erkek, 37 Kızdan oluşturuldu ve bu grubun yaş ortalaması (11,88±2,11) idi. Kontrol Grubu İstanbul ilindeki özel bir ilköğretim okulunun 3. Sınıf - 9. Sınıf dahil 239 öğrencisinin içinden seçilmiştir. Aile ve öğretmenlerin Turgay Yıkıcı Davranım Bozuklukları için DSM-IV'e dayalı Tarama ve Değerlendirme Ölçeğini her öğrenci için doldurulması istenmiştir. Seçilen Kontrol Grubuna araştırmacı tarafından Çocuklarda Anksiyete Bozukluklarını Tarama Ölçeği (ÇATÖ) uygulanmıştır. Bulgular: DEHB'li tüm olguların %56,7'sinde, DEHB Bileşik Tipinin %69,4'ünde, DE Önde Tipin %37,5'inde anksiyete bozukluğu belirtileri saptanmıştır. DEHB Alt Tipleri anksiyete bozuklukları belirtilerinin görülmesinde önemli bulunmuştur (DE Önde Tipe nazaran DEHB Bileşik Tip). DEHB alt tipleri arasında DEHB Bileşik Tipte DE Önde Tipe nazaran anksiyete bozuklukları belirtileri görülmesi istatiksel olarak anlamlı derecede yüksek bulunmuştur (p<0,05). Tüm DEHB olgularının cinsiyetlerine göre anksiyete durumlarında anlamlı farklılık ortaya çıkmamıştır. (p>0,05). Tüm DEHB'li olgularda yaş grubu anksiyete bozuklukları görülme sıklıklarıfarklı bulunmuştur (p<0,05). Tüm DEHB'li olguların anksiyete belirtileri 7-11 yaş grubunda 12-15 yaşgrubundan anlamlı derecede yüksek bulunmuştur (p<0,05). Tüm DEHB olgularına (DE Önde Tip + DEHB Bileşik Tip) Sosyal Fobi Belirtileri %53,5, Ayrılık Anksiyete Belirtileri %52,33, Yaygın Anksiyete Bozukluğu Belirtileri %43,9, Panik Somatik Belirtileri %28,1, Okul Korkusu Belirtileri %25,3 oranında eşlik etmektedir.Tüm DEHB olgularında birkaç anksiyete bozukluğu belirtileri görülme sıklığı bir anksiyete bozukluğubelirtileri görülme sıklığından daha fazla çıkmıştır. Tartışma: Çalışmamız daha önceki çalışmalara benzer şekilde DEHB'li olgularda sıklıkla anksiyete bozukluğu eş tanısının bulunduğunu destekler niteliktedir. DEHB alt tipleri anksiyete bozuklukları belirtilerinin görülmesinde önemli bulunmuştur. DEHB Bileşik Tipte DE Önde Tipe nazaran anksiyete bozuklukları belirtileri görülmesi istatiksel olarak anlamlı derecede yüksek bulunmuştur (p<0,05). Klinisyenlerin DEHB'li olgularda ebeveynleri tarafından genellikle fark edilmeyen anksiyete belirtileri eş tanısını sorgulamaları ve tespit edip tedavi yaklaşımını buna göre belirlemelerigerekmektedir. DEHB'li olgulara eşlik eden anksiyete bozukluklarının birden fazla olabileceğini de göz önünde bulundurarak değerlendirilmelidir.Anahtar Kelimler: DEHB, Alt Tip, Anksiyete Bozuklukları, Çocuklar, Eş tanı.

Objective: Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) and Anxiety Disorders are the most prevalent psychiatric disorders of childhood. It is well known that Opposite Defiant Disorder (ODD) and Conduct Disorder (CD) is mostly comorbid to ADHD cases. Comorbidity of ADHD and anxiety disorders is also common. According to studies the rate of comorbidity anxiety disorders seen in children with ADHD range from % 20 to % 50. But there are few studies in this field. Also ADHD subtypes (Inattentive Type and ADHD Combined Type ) found to be differentiated and important in anxiety disorder symptoms. Our research aimed to investigate the relationship and comorbidity of anxiety disorder subtype symptoms with newly diagnosed children and adolescents with ADHD. Gender, age, ADHD symptoms assessed with anxiety disorder symptoms compared to healthycomparison Control Group. Method: Our research consisted of 60 treatment naive subjects (36 boys, 24 girls) aged between 8 to 15 years (age range:11,18±2,28) who applied to PEDAM Psychiatry Clinic and MEVA PsychiatryClinic from 01 January 2015 to 01 June 2015 for the first time and were diagnosed with ADHD according to DSM-IV criteria whose IQ score was above 90. ADHD subtype ( Inattentive type, ADHD Combined Type) diagnosed by clinical observation of child psychiatrists according to DSM-IV criteria. 36 subject (% 60) diagnosed with ADHD Combined Type, 24 subjects (% 40) diagnosed with Inattentive Type. Cases diagnosed with ADHD Hyperactiveİmpulsive Type were excluded from study. % 69,44 of ADHD Combined Type subjects (n:25), %41,6 of Inattentive Type had also comorbid ODD.% 5,5 of ADHD Combined and none of Inattentive group had CD comorbid diagnoses. In all ADHD cases % 58,3 ODD, %3,3 CD comorbidity was found. Subjects were assessed with Socio-demographic İnformation Form, Turgay DSM-IV Based Child and Adolescent Behavioral Disorders Screening and Rating Scale (T-DSM-IV-S) and Screen for child and Anxiety –Related Emotional Disorders (SCARED).Control Group who had no diagnoses of ADHD (n:66), 29 boys, 37 girls (age range :11,88±2,11 ) was recruited from 239 private college students (from 3rd class to 9th class grade students). Teachers and parents of each college student wanted to complete T-DSM-IV-S. Researcher applied SCARED by asking each student to complete.Results: The Anxiety Disorders comorbidity rate was %56,7 in all ADHD groups, %69,4 in ADHD Combined Type and %37,5 in Inattentive Type. We found ADHD subtype differences for anxiety (Combined vs Inatantive.). Within the ADHD subtypes, anxiety disorders found to be significantly higher in ADHD Combined Type than Inattentive Type (p<0,05). All ADHD subtypes (ADHDCombined Type and ADHD Inattentive Type) did not differ significantly based on gender (p<0,05).All ADHD cases differed significantly in anxiety disorders based on age (p<0,05). 7-11 age group had higher anxiety disorder symptoms than 12-15 age group (p<0,05). Social Anxiety Disorder symptoms was detected in %53,5, Seperation Anxiety Disorder symptoms in %52,3, Generalized Anxiety Disorder symptoms %43,9, Panic Somatic Disorder symptoms in %28,1, School Phobia symptoms in %25,3 of the ADHD cases. Within the ADHD groups more than one anxiety disorder types tend to becomorbid.Discussion: Our results agree with the peviously reported common anxiety comorbidity with ADHD. Within the ADHD subtypes, ADHD Combined Type had significantly higher anxiety symptoms than ADHD Inattentive Tpye. Clinicians should evaluate anxiety symptoms with attention in children with ADHD that could be unnoticed by their parents. Treatment should be determined according to the comorbid anxiety disorder which can be more than one.Key Words: ADHD, Subtype, Anxiety Disorders, Children, Comorbidity.