Üstün yetenekli ergenlerin kariyer uyum yetenekleri

Abstract

Bu araştırmanın amacı, kariyer yapılandırma yaklaşımı çerçevesinde üstün yetenekli öğrencilerin kariyer uyum yeteneklerini incelemektir. Nitel araştırma desenine dayalı çalışma, amaçlı örnekleme yöntemi ile belirlenen, 2016-2017 öğretim yılında Doğu Anadolu'da bir Bilim ve Sanat Merkezi'ne (BİLSEM) devam eden 15 (%46 kız, %54 erkek) 10. sınıf öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Kariyer Yapılandırma Görüşmesi aracılığıyla toplanan veriler, ilgili kuram ve alanyazın doğrultusunda oluşturulan kod listesi kullanılarak bilgisayar destekli bir nitel veri analizi programı olan MAXQDA 18 ile analiz edilmiştir. Bulgulara göre, en sık gözlemlenen boyut öne çıkan alt temaları ile Merak (kendini tanıma; n= 29, araştırma; n= 12, merak; n= 8 ve çevreyi keşfetme; n= 2) olmuştur. Bunu İlgi (geleceğe ilişkin farkındalık; n =7, geleceğe hazırlık; n =7, plan; n = 3, geleceğe yönelme; n = 3, umut; n =2 ve iyimserlik; n =1) izlemiştir. Üçüncü olarak, Kontrol boyutu (sorumluluk; n =10, sabır; n = 3,bağımsızlık; n = 5, karar verme becerisi;n = 2, derin düşünce; n = 1 ve süreklilik/ısrarcılık; n = 1) gözlenmiştir. En az gözlemlenen ise Güven boyutu (kendine güven; n = 2, zorluklarla başa çıkma; n = 2, yeni beceriler öğrenme; n = 1) olmuştur.Bu bulgular, kariyer uyum yetenekleri konusundaki ilgili alanyazın kapsamında üstün yetenekli öğrencilerin kariyer gelişim özellikleri doğrultusunda tartışılmıştır. Sonuçlar, özetle, üstün yetenekli öğrencilere sunulacak kariyer danışmanlığı hizmetlerinde çevreyi keşfetme ve alternatifleri değerlendirme, umut ve iyimserlik düzeylerini geliştirme ve kendilerine olan güven ve inancı artırmaya yönelik daha fazla uygulama ve programlar planlanması gerektiğine işaret etmiştir.

The purpose of the current study is to examine the career adaptation abilities of the gifted students in term of career construction approach. The study based on qualitative research design was carried out with a total of 15 10th grade gifted students 7 (46% female and 56% male), who was determined using the purposeful sampling method, studying a Science and Arts Center (SAC) in the Eastern Anatolia in the 2016-2017 academic year. Data, which was collected through the Career Construction Interview was analyzed using the MAXQDA 18, which is a computer-aided qualitative data analysis program based codes created using the literature and Career Construction Theory. According to the findings, the curiosity has become the most frequently observed theme (self-knowledge n= 29, investigative n= 12, curiosity n= 8, and exploring the environment n= 2). The concern followed this theme (awareness of the future n= 7, preparing for the future n= 7, plan n= 3, future-oriented n= 3, hope n = 2, and optimism n = 1). Thirdly, the control was observed (responsibility n = 10, patience n = 3, independence n = 5, decision-making skill n = 2, deep thought n = 1). The confidence has been a least observed dimension (self-confidence n = 2, coping with difficulties n = 2, and learning new skills n = 1).These findings have been discussed in the context of career development characteristics of gifted students within the relevant literature on career adaptation abilities. In summary, the findings pointed out the needing to plan programs, which will enhance self-confidence and self-belief and improve hope and optimism levels of gifted students in the providing of the career adaptability of gifted adolescents.