Enerji boru hattı projelerinin Türkiye`nin jeopolitik önemine etkileri

Abstract

Türkiye bulunduğu coğrafi konum itibariyle zengin hidrokarbon kaynaklarına ev sahipliği yapan bazı ülkeler ile aynı sınırı paylaşmakta, bazı ülkelerin ise yakın çevresinde yer almaktadır. Benzer şekilde dünyanın enerjiye en fazla ihtiyaç duyan sanayileşmiş ülkelerinin yer aldığı Avrupa Kıtası da Türkiye'nin hemen yanı başında bulunmaktadır.Türkiye, Soğuk Savaş'ın sona ermesi ile Kafkasya ve Orta Asya'da yer alan Türk Cumhuriyetleri'ne paylaşılan ortak değerler üzerinden ilgi ve destek göstermiştir. Aynı zamanda Türkiye, bu coğrafyanın zengin hidrokarbon kaynaklarının uluslararası sisteme aktarılması konusunda 1990'lı yılların başından itibaren BTC Projesi ile birlikte harcadığı çaba ile enerji politikalarında da değişikliğe giderek sahip olduğu coğrafi avantajı `enerji merkezi` olma hedefiyle kullanmaya başlamıştır.Bu hedef doğrultusunda 2000'li yıllardan itibaren yükselen bir grafikle Türkiye'nin arz sahibi ülkeler ile yapmış olduğu anlaşma ve niyet beyanları çerçevesinde Azerbaycan, Irak, Kazakistan, Türkmenistan, İran ve Rusya'dan gelen enerji kaynakları Türkiye topraklarından boru hatları ile batı sınırlarına ve limanlarına taşınarak uluslararası piyasalara sunulmaya çalışılmaktadır.Bu çalışma ile Türkiye üzerinden transit geçiş yapan işletmede ve inşa halinde olan enerji boru hatları, arz ve pazar ülkeleri ile enerjinin jeopolitiği birlikte incelenerek, bu hatların Türkiye'nin jeopolitik önemine etkileri jeopolitik teoriler ışığında ortaya konulmaya çalışılmıştır.Anahtar Kelimeler: Jeopolitik, Enerji, Petrol ve Doğal Gaz Boru Hatları, Enerjide Merkez Ülke

Due to its geographical location Turkey shares the same border with some countries that are home of rich hydrocarbon resources or it is in the neighborhood of these kind of countries.Similarly, the European continent, in which industrialized countries need the most energy in the world, is very close to Turkey.With the end of the Cold War, Turkey has shown interest and support over the common values shared with the Turkic republics in the Caucasus and Central Asia. At the same time, Turkey has started to use its geographical advantage with the efforts of BTC project in transferring the rich hydrocarbon resources of this geography to the international system since the beginning of 1990s with the aim of becoming an `Energy Center`.In line with this goal, with a chart rising since 2000, Turkey has made agreements and declarations of intention with the willing countries, the energy sources from Azerbaijan, Iraq, Kazakhstan, Turkmenistan, Iran and Russia are transported to the western borders and ports of Turkey and are tried to be presented to international markets by transporting the pipelines from Turkey to the western borders.In this study, the energy pipelines, which are in transit through Turkey and in construction, have been examined together with the supply and market countries and the geopolitics of energy, and the effects of these pipelines on Turkey's geopolitical importance have been put forward in light of geopolitical theories.Key words: Geopolitics, Energy, Oil and Natural Gas Pipelines, Centre Country in Energy