Travma sonrası büyüme, temel inançlarda sarsılma ve psikolojik dayanıklılık arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Travmatik yaşantılardan sonra ortaya çıkan büyüme, temel inançlarda sarsılma ve psikolojik dayanıklılık kavramları literatürde tartışılan güncel kavramlardır. Bu kavramların kuramsal çerçevelerinin daha iyi anlaşılması ve aralarındaki ilişkinin incelenmesi bu çalışmanın temel amaçlarındandır. Bunun yanısıra söz konusu araştırma kapsamında travma sonrası büyümeyi yordayan çeşitli değişkenlerin incelenmesi amaçlanmış ve cinsiyetin etkisi her bir değişken (travma sonrası büyüme, temel inançlarda sarsılma ve psikolojik dayanıklılık) için ayrıca analiz edilmiştir. Çalışmanın amaçları doğrultusunda Diyarbakır ili sınırları içerisinde yaşayan 334 kişiye (185 kadın ve 149 erkek) ulaşılmış ve bu katılımcılara demografik bir formla beraber Travma Sonrası Büyüme, Temel İnançlarda Sarsılma ve Yetişkinler için Psikolojik Dayanıklılık Ölçekleri uygulanmıştır. Araştırma sonucunda travma sonrası büyüme değişkeni ile temel inançlarda sarsılma ve psikolojik dayanıklılık arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Ayrıca temel inançlarda sarsılmanın iki alt boyutu (kendine ve diğerlerine yönelik temel inançlar), psikolojik dayanıklılığın kişisel güç ve yapısal stil alt boyutları ile yaş değişkeninin travma sonrası büyümeyi yordadığı; sosyal yetkinlik, aile uyumu, sosyal kaynaklar ve olay sayısının ise herhangi bir yordayıcı etkisi olmadığı belirlenmiştir. Travma Sonrası Büyüme düzeyi kadınların lehine anlamlı bir farklılık gösterirken psikolojik dayanıklılığın yalnızca yapısal stil ve sosyal kaynaklar boyutlarında kadınların lehine zayıf fakat istatistiksel olarak anlamlı farklılık tespit edilmiştir. Temel inançlarda sarsılma düzeyi ise hem kendine yönelik hem de diğerlerine yönelik inançlar boyutlarında cinsiyet değişkenine göre farklılık göstermemektedir.

Growth after traumatic experiences, distruption in the assumptive world in the aftermath of trauma and psychological resilience concepts are contemporary concepts discussed in the literature. Beside a better understanding of the theoretical frameworks of these concepts, the main purpose of this study was to examine the relationship between posttraumatic growth, distruption of core beliefs and psychological resilience. In addition to this, it is aimed to investigate the multiple predictors of posttraumatic growth and gender diffirences in postraumatic growth, distruption of core beliefs and psychological resilience. Participants of the study consisted of 334 persons (185 women and 149 men) from various districts in Diyarbakır. In line with the aims of the study, Posttraumatic Growth Inventory, Core Belief Inventory and Resilience Scale for Adults were applied with a demographic form. The results showed that high levels of posttraumatic growth were associated with the highest core belief distruption and psychological resilience scores. The results of the regression analysis revealed that the two factors of core beliefs (about the self and about the others), structured style, personal competence and age have the power to predict posttraumatic growth in the aftermath of traumatic experiences, but social competence, family cohesion, social sources and traumatic events persons faced seem to have no significant relationship with posttraumatic growth. Also the findings of this study indicate significant differences between males and females in terms of posttraumatic growth. Psychological resilience level was found to have difference in favour of females only in structered style and social resources. Findings also indicate no gender diffirences in core belief distruption level.