Lise öğrencilerinin kariyer engellerinin yetenek alanlarına göre incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın temel amacı lise öğrencilerinde (Anadolu Lise), kariyer engelleri ve yetenek alanları arasındaki ilişkiyi incelemektir. Bunun yanı sıra bu araştırmada lise öğrencilerinin Kariyer Engelleri Ölçeği puanlarının algılanan sosyo-ekonomik düzeye göre farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek amaçlanmıştır. Araştırma grubu Adıyaman il merkezinde bulunan Borsa İstanbul Anadolu Lisesi birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü sınıflarda öğrenim gören 244 (%54) kız, 206 (%46) erkek toplam 450 lise öğrencisinden oluşmaktadır. Bu araştırmada veri toplama aracı olarak Algılanan Kariyer Engelleri Ölçeği ve Kendini Değerlendirme Envanteri kullanılmıştır. Araştırma verilerinin analizinde çoklu doğrusal regresyon ve ilişkisiz örneklemler için tek faktörlü varyans analizi kullanılmıştır. Araştırma bulguları, algılanan sosyo-ekonomik düzeye göre kariyer engelleri toplam puanlarının anlamlı olarak farklılık göstermediğini ortaya koymuştur. Bu bulgu ışığında, araştırma grubundaki öğrencilerin kariyer engelleri ve algılanan sosyo-ekonomik düzeyi arasında bir ilişkinin olmadığı söylenebilir. Çoklu doğrusal regresyon analizlerinin sonuçlarına göre şekil-uzay, sözel ve sayısal yetenek puanlarını yordayan kariyer engel alt boyutlarından mesleğin eğitimi ve çalışma koşulları olduğu saptanmıştır. Ayrıca kariyer engeli alt boyutlarından cinsiyet ayrımcılığı, motivasyon eksikliği ve yetersiz hazırlanma, yetenek ve ilgi azlığı, kişisel problemler, mesleğin geleceği ve iş piyasası kısıtlamaları, aile ve çevre etkisi ve taşınma engel boyutlarını yetenek alt boyutları anlamlı olarak yordamadığı bulgusu ortaya çıkmıştır. Araştırma bulgularının sonucunda araştırma grubundaki öğrencilerin mesleğin eğitimi ve çalışma koşullarını kariyer engeli olarak algıladıkları görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Kariyer, Kariyer Engelleri, Yetenek, Lise

The purpose of the present study was to examine the assocaition between career barriers and their ability areas in high school students (Anatolian High School). In addition, it was aimed to determine whether the Career Barriers Scale scores of high school students differ according to the perceived socio-economic level. The research group is consist of 450 high school students (244 girls, 206 boys) studying at the first, second, third and fourth year of the Borsa İstanbul Anatolian High School in the center of Adıyaman. In order to gather data in this research, Perceived Career Barriers Scale developed by Sürücü (2011) and Self Assessment Inventory developed by Kuzgun (2014) were used.Research data was analyzed by using multi-linear regresion and One way-ANOVA procedures. Research findings revealed that the total score of career barriers did not show meaningful differences according to the level of socio-economik level they perceived. This finding led to the fact that the students in the research group did not have any influence on the perceived socio-economic level of career barriers.. According to the results of multiple linear regression analysis, it was determined that there were training and working conditions in the career obstacle sub-dimensions which predicted the points of space, verbal and numerical ability. Moreover, gender discrimination, lack of motivation and insufficient preparation, lack of talent and interest, personal problems, future of the profession and labor market constraints, family and environmental impact and the impediment to move dimensions did not significantly predict talent sub-dimensions. As a result of the research findings, students in the research group perceived the education and working conditions of the profession as career barrier..Keywords: Career, Career barriers/ Obstacles, Ability, High school