Terör-ekonomi ilişkisi: Türkiye örneği

Abstract

Terör, son yıllarda iktisat literatüründe sıklıkla çalışılan ve dünya ekonomilerini de önemli derecede etkileyen küresel bir kavram haline gelmiştir. Terörün etkileri sosyal, kültürel ve siyasal alanlarda oldukça büyüktür. Terörizm, başlı başına siyasal bir konudur. Fakat özellikle savunma harcamaları ve bölgesel kalkınma özelinde düşünüldüğünde ekonomiye de önemli maliyetler yüklediği görülmektedir. Bu kapsamda, çalışmada terör ve ekonomi arasındaki ilişki, 1980-2016 dönemlerini kapsayan yıllık veriler ile ekonometrik yöntemler kullanılarak test edilmiştir. Analizlerde terör değişkeni olarak `Global Terrorism Database` den, Türkiye'de gerçekleşen terör olayları alınırken ekonomi değişkeni olarak literatürle uyumlu bir şekilde doğrudan yabancı yatırımlar, dış ticaret hacmi, milli gelir, işsizlik ve turizm alınmıştır. Analizlerden önce ADF-PP birim kök testleri ile birlikte yapısal kırılmaya izin veren Zivot-Andrews birim kök testleri kullanılarak serilerin durağanlığı test edilmiştir. Eşbütünleşme testi olarak Engle-Granger eşbütünleşme testi ile yapısal kırılmaya izin veren Gregory-Hansen eşbütünleşme testi kullanılmıştır. Her iki test sonucunda da değişkenler arasında, uzun dönemli eşbütünleşme ilişkisi vardır, sonucuna ulaşılmıştır. Nedensellik testlerinden ise Toda-Yamamoto Granger nedensellik testi ile birlikte Hacker ve Hatemi-J ve Hatemi-J Asimetrik nedensellik testleri gerçekleştirilmiştir. Nedensellik testleri sonucunda ise genel olarak dış ticaret ile terör arasında ve milli gelir ile terör arasında tek yönlü nedensellik ilişkileri görülmüştür.

Terror has become a global concept that has been frequently studied in the economics literature in recent years and has a significiant impact on world economies too. Effects of terror are pretty strong in social,cultural and politicial areas.Terrorism is a politicial matter all by itself.Howewer, it is seen that, especially when considered with regard to defence expenditures and regional development , it also imputes significiant costs on economy. In this context, the relationship between terrorism and economy was tested by using the annual datas covering the period 1980-2016 and econometric methods. While terrorist incidents in Turkey from ''Global Terrorism Database'' were taken as terror variable responsively with the literature direct foreign investment, foreign trade volume, national income, unemployment and tourism were taken as economic variable. Prior to analysis, the stability of the series was tested using Zivot-Andrews unit root tests that allowed structural fracture with ADF-PP unit root tests. Gregory-Hansen Cointegration Test, which allows to structural breakage with Engle-Granger Cointegration Test, was used as cointegration test. Both test results showed that there is a long-term cointegration relationship among variables. Hacker and Hatemi-J and Hatemi-J Asymmetric Causality Tests were carried out with Toda-Yamamoto Granger Causality test from the Causality tests. In consequence of the casuality tests, generally one-way casuality relations between foreign trade and terrorism, and terrorism and national income were observed.