Çocuğu hastanede yatan ebeveynlerin çocuklarının sağlık haklarına yönelik tutumlarının değerlendirilmesi

Abstract

Bu araştırma çocuğu hastanede yatan ebeveynlerin çocuklarının sağlık haklarına yönelik tutumlarının sosyo demografik değişkenlerle ilişkisini belirlemek amacı ile planlandı. Araştırma 23 Temmuz - 21 Aralık 2018 tarihleri arasında Gaziantep Üniversitesi Şahinbey Uygulama ve Araştırma Hastanesinde yatan 0 – 17 yaş grubu çocuğa sahip 307 ebeveyn ile yürütüldü. Araştırmada Çocuk ve Aileye Yönelik Bilgi Formu ve Çocuğun Sağlık Haklarına Yönelik Ebeveyn Tutum Ölçeği kullanıldı. Elde edilen veriler SPSS Windows 24.0 paket programı kullanılarak analiz edildi. Araştırmaya katılan ebeveynlerin %49,8'inin 29-39 yaş grubunda, ebeveynlerin %68,7'sinin kadın, %41,7'sinin ilkokul mezunu, %64,2'sinin 1 ile 3 arasında çocuk sahibi oldukları, %66,1'nin gelirinin giderden düşük, %64,5'inin ilde yaşadığı, %85,7'sinin çekirdek aile tipinde oldukları, %63,5'inin herhangi bir işte çalışmadıkları, %91,2'sinin sağlık güvencesine sahip oldukları, ebeveynlerin %82,1'nin çocuk hakları konusunda bilgi sahibi olmadığı, bilgi sahibi olan ebeveynlerin ise %56,4'ünün bu bilgiye TV'den sahip oldukları, araştırmaya katılan ebeveynlerin çocuklarının %59,9'unun erkek olup, çalışma kapsamındaki ebeveynlerin çocuklarının %50,5'inin 0 ile 3 yaş grubunda, hastanede yatan çocukların %56,4'ünün akut hastalığı olduğu, hastanede yatan çocukların %73,3'ünün yatış gününün 1 ile 5 gün arasında değişiklik gösterdiği, çalışma kapsamındaki ebeveynlerin çocuklarının %60,3'ünün de daha önce hastanede en az bir kez yattığı gözlendi. Araştırmada ebeveynlerin sosyodemografik özellikleri ile ÇSHYETÖ puan ortalamalarına bakıldığında; ebeveynlerin gelir durumlarının Bakım ve Korunma alt grubunda anlamlı olduğu saptandı (p<0.01). Ebeveynlerin aile yapısı incelendiğinde, kendi kendine karar verme alt grubunda geniş aile yapısına sahip olan ebeveynlerin puan ortalaması 22.23±2.72 bulunarak anlamlı bir farklılık olduğu görüldü (p<0.05). Ebeveynlerin çocuk haklarını bilme düzeyleri incelendiğinde kendi kendine karar verme alt grubunda istatiksel olarak anlamlı fark olduğu belirlendi (p<0.01). Ebeveynlerin çocuğunun hastalık tanısı yönünden incelendiğinde kendi kendine karar verme alt grubunda, çocuğuna akut hastalık tanısı konan ebeveynlerde, istatiksel olarak anlamlı farklılık belirlendi (p<0.01). Bu sonuçlar doğrultusunda ailelerin çocuklarının sağlık sorunlarının farkında olmalarını istedikleri ancak sağlık ile ilgili kararlarda kendilerinin belirleyici olması gerektiğini savundukları düşünülmektedir. ANAHTAR KELİMELER: Çocuk Hakları, Ebeveyn Tutumu, Çocuğun Sağlık Hakkı

The aim of this study was to determine the relationship between sociodemographic variables and attitudes of children of hospitalized parents towards their children's health right. The study was conducted between July 23 - December 21, 2018 with 307 parents of 0-17 years old children in Gaziantep University, Şahinbey Practice and Research Hospital. In the research, Child and Family Information Form and SSHYETÖ was used. The data were analyzed using SPSS Windows 24.0 package programme. 49.8% of the parents participated in the study were in the 29-39 age group, 68,7% of the parents were female, 41,7% were graduated from primary school, 64,2% had 1 to 3 children, 66,1% had lower income, 64,5% were living in the province, 85,7% were nuclear family type, 63,5% did not work in any job, 91,2% had health insurance, 82,1% of the parents did not have information about the rights of children, 56,4% of the parents had knowledge from the TV, 59,9% of the parents were male, 50,5% of the children of the parents in the study were in the 0 to 3 age group, 56,4% of the hospitalized children had acute illness, 73,3% of the hospitalized children had between 1 to 5 hospitalization day, 60,3% of the children of the parents in the study that was already hospitalized at least once was observed. Checking out the sociodemographic features of the parents with the ÇSHYETÖ grades in average, in the research; income states of the parents is detected as meaningful in the subgroup of Care and Protection (p<0.01). When the family structure of the parents is analyzed, subgroup of the self-decision ones who has extended family structure has an average grade of 22.23±2.72. Finding this result shows us there was significant difference (p<0.05). When checking the knowledge of the parent about children rights, there was statistically significant difference was detected with the ones who is in the subgroup of self-decision (p<0.01). When most of the parents were examined in terms of desease diagnosis, statistically significant differences were found in the self-decision subgroup and in the parents with the diagnosis of acute illness (p<0.01). In the direction of these results, it is thought that families want their children to be aware of their health problems, but they argue that they should be the determinants of health related decisions.KEY WORDS: Rights of Childrens, Manner of Parent, Health Right of the Children