Tip 2 diyabetli bireylerin metabolik kontrollerinin diyabet güçlendirme ölçeği ile değerlendirilmesi

Abstract

Melis KALAYCI. Tip 2 Diyabetli Bireylerin Metabolik Kontrollerinin Diyabet Güçlendirme Ölçeği İle Değerlendirilmesi. Hasan Kalyoncu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Beslenme ve Diyetetik Programı Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep, 2019.Bu çalışma Tip 2 DM'li bireylerin matabolik kontrollerini Diyabet Güçlendirme Ölçeği ile değerlendirilmesi amacıyla Şubat 2019-Nisan 2019 tarihleri arasında Kahramanmaraş ili Necip Fazıl Şehir Hastanesi'nde Tip 2 DM tanısı konulmuş121 birey üzerinde yapılmıştır. Bireylere diyabeti algılama ve uyumluluklarını belirlemek amacıyla geliştirilen ''Diyabet Güçlendirme Ölçeği'' uygulanmıştır. Bu ölçek ABD'de geliştirilmiş ve 2012 yılında Türkçe'ye uyarlanmıştır. Bireylere ayrıca soruşturma yöntemi ile bir soru formu uygulanmıştır. Soru formunda demografik özellikler, beslenme alışkanlıkları, besin tüketim sıklığı sorgulanmış olup antropometrik ölçüm sonuçları ve açlık kan glukoz düzeyleri kaydedilmiştir. Araştırmada erkek ve kadınların yaş ortalamaları sırasıyla 47,1 ±18,3 ve 47,6 ±18,1 olarak bulunmuştur (p>0,05). Tüm bireylerin %62,0'ının ev dışında en az bir öğün beslendiği saptanmıştır. Erkeklerde ve kadınlarda BKI değerleri sırasıyla 26,8 ±4,0 ve 27,8 ±5,5 olup hafif şişmanlık düzeyinde olmaları yönünden benzer bulunmuştur (p>0,05). Erkeklerde hafif şişman ve obez olanların oranı %50,0 ve %16,0 iken kadınlarda bu oran %28,2 ve %36,6'dır. Obez sınıfında yer alan kadınların oranı erkeklere göre daha fazladır (p<0,05). Yine bel çevresi yüksek risk grubunda olan kadınların oranı da daha fazladır (p<0,05). Bireylerin ortalama açlık kan glukoz düzeyleri 225,1 ±74,1 mg/dl'dir ve cinsiyetler arasında farklılık yoktur (p>0,05). Diyabet Güçlendirme Ölçeği uygulandığında cinsiyet açısından bir fark bulunmamıştır. Ölçekten alınan puanlar sınıflandırıldığında iyi puan (105-140 puan) alan hiçbir birey bulunmazken orta puan (67-104 puan) alanların oranı erkeklerde %92 kadınlarda %83,1 bulunmuştur. Kan bulgularına göre bireylerin HbA1C düzeyleri çoğunlukla(%86,0) orta ve kötü, Trigliserit düzeyleri çoğunlukla(%80,2) normal ve sınırda yüksek, Total kolesterol düzeyleri çoğunlukla (%93,4) normal ve sınırda yüksek, HDL düzeyi %86,8 oranıyla düşük, LDL düzeyi %83,5 oranıyla normal bulunmuştur. Diyabet Güçlendirme Ölçeğinden alınan toplam puan ile yaş, BKI, bel çevresi, açlık kan şekeri, HbA1C, diyabet yaşı, trigliserit, total kolesterol, HDL, LDL arasında pozitif bir korelasyon bulunmuştur. Burada bireylerin Tip 2 DM diyetlerine uyumlarının uzman yardımıyla ve bilinçlendirilerek diyabet diyetlerine uyumlarının daha üst düzeye çıkarılabileceği söylenebilir. Sonuç olarak bu ölçek diyabetli bireylerin tedavilerinin planlanmasında ve yeniden düzenlenmesinde kullanılabilirdir.Anahtar Kelimeler: diyabet, diyette uyum, diyabet güçlendirme ölçeği, metabolik kontrol, antropometrik ölçüm

Melis KALAYCI. Evaluation of metabolic control levels of the patients with type 2 diabetes mellitus by using diabetes empowerment scale. Hasan Kalyoncu University Institute of Health Sciences Nutrition and Dietetics MSc Thesis. Gaziantep, 2019. This study is carried out in Kahramanmaraş Necip Fazıl City Hospital, dates between February 2019 and April 2019, to investigate the metabolic control levels of the 121 patients by using diabetes empowerment scale. `Diabetes Empowerment Scale` was performed to determine awareness and compatibility of the patients. This scale was developed in USA and it was translated to Turkish in 2012. Also a questionaire was carried out to the patients by talking face to face. Demograpic data, nutrition habbits, frequency of meals were inquired and antropometric measurements and fasting blood glucose levels were recorded. In study, mean age of men and women was 47,1 ±18,3 and 47,6 ±18,1 respectively (p>0,05). 62.0 percent of the study popullation were having at least one meal outside the house.Mean BMI (body mass index) was calculated 26,8 ±4,0 and 27,8 ±5,5 for men and women respectively. Over weight and obese ratio was %50,0 and %16,0 in men, %28,2 ve %36,6 in women. Female patients ratio in obese clasification is more than male patients (p<0.05).Women ratio is more than men in risky high waist circumference group. Mean fasting blood glucose level was 225,1 ±74,1 mg/dl and there is no sexual difference between male and female (p>0,05). Also there in no sexual difference in `Diabetes Empowerment Scale` scores. There was no patient in the good point-class according to the scale (105-140 point). 92% of men and 83.1% of women are in the middle point-class (67-104 point). According to the blood tests HbA1c levels were in midrange or worse most of the patients (86.0%), triglyceride levels were normal or slightly elevated mostly (80.2%), total cholesterol levels were normal or slightly elevated mostly (93.4%), HDL levels were below normal limits in 86.8 percent, LDL level were in normal limits in 83.5 percent of the patients. Total score in `Diabetes Empowerment Scale` was found to be correlated with age, BMI, waist circumference, fasting blood glucose level, HbA1c level, diabetic age, triglyceride level, total cholesterol level, LDL and HDL level. As a result in this diabetic population, diet coherence can be increased with increasing the awareness by help of a specialist. This scale can be used treatment planning and reorganising of the diabetic individuals.Key words: diabetes, diet compliance, diabetes empowerment scale, metobolic control, antropometric measurement