Çin`de etnik azınlıklar ve Doğu Türkistan sorunu

Abstract

Son yıllarda meydana getirdiği ekonomik büyümeyle dünya gündemine gelen Çin, geniş tarihi ve azınlıklarıyla her zaman araştırma konusu olmuştur. Çin Halk Cumhuriyeti'nin 1949 yılında kurulmasından sonra ülkeyi oluşturan azınlıkları tespit eden Çin, başta Uygurlar olmak üzere azınlıkların yaşadığı yerlere idari yapılanmada özerklik vererek bu bölgeleri yönetmiş fakat azınlıklara karşı sert bir politika izlediği için eleştirilmiştir. Han Çinlileri ile birlikte 56 milletten oluşan Çin'in, nüfusunun yüzde 8'ini 55 azınlık grubu oluştururken özellikle Uygur, Tibet ve Moğol azınlıkların yaşadığı bölgelerde sorunlar yaşandığı sonucuna varılmıştır.Bu çalışmada Çin'in Doğu Türkistan'da uyguladığı politikalar azınlık hakları bağlamında değerlendirilerek Uygur halkının yaşadığı sorunlar geçmişten günümüze tüm boyutlarıyla incelenmiştir. Ayrıca Çin'in azınlık politikalarıyla birlikte dünyada genel kabul gören azınlık hakları kıyaslanmıştır. Bu çerçevede Çin'in Doğu Türkistan halkına yönelik izlediği eğitim, ekonomi, nüfus ve göç politikaları çeşitli göstergeler ve tablolarla incelenerek insan hakları ihlalleri yapıldığı sonucuna ulaşılmıştır.

China, wich has drawed attention recent years with economic growth, has been discussed broadly with it?s long history and minorities. In 1949,after The People of Republic China established, realized its minorities and given autonomization in administrative system to this regions in which living minorities but central autority has been criticised because of strict policies against minorities. While China?s % 8 population?s consists of minorities with 56 different ethnics, concluded having been seen many difficulties in this areas, especially in Uigur, Tibet and Mongol regions.In this study, evaluated wih all dimentions, Uigur minorities which exposed many dificulties, China?s policies in East Turkestan in the point of minorties rights contex from past to today. In addition to China minority policies, compared with genaraly accepted minority rights all over the World academic studies. In this contex, China?s policies against East Turkestan peoples education, economy, population and migration indications studied and concluded human rights violations.