Karşılaştırmalı Hukukta devlet başkanının yasama organı üzerindeki yetkileri

Abstract

Bu çalışmamızın amacı, devlet başkanlığı kavramının hükümet sistemlerine göre nasıldüzenlendiğinin ve yasama organı üzerinde ne gibi etkilerinin olduğunun tartışılmasıdır.Çalışmada öncelikle başlıca hükümet sistemleri ve bu çerçevede devlet başkanlığı kurumunadeğinilmiştir. Ayrıca bu hükümet sistemleri ışığında en iyi uygulayan ülkelere örnek verilmişve bu ülklerde devlet başkanının yasama organı üzerinde ne gibi yetkileri olduğutartışılmıştır. Bu tez de özellikle 2007 yılında yapılan 5678 sayılı Anayasa değişikliğininTürkiye'nin hükümet sistemine olan etkisi ve bunun üzerine yapılan tartışmalar irdelenmiştir.Çalışmada 1982 Anayasası ile birlikte cumhurbaşkanına verilen yetkilerin parlamenterhükümet sisteminin gereklerine uymadığı, cumhurbaşkanlığı makamının sembolikolmasından çok icrai yetkilerle donatıldığının altı çizilmiştir. Ayrıca 2007 yılındacumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesi 5678 sayılı Anayasa değişikliği ile kabul edilmiş,bu değişiklik halk oylamasına sunulmuştur. Cumhurbaşkanı ilk defa 2014 yılının Ağustosayında halk tarafından seçilmiştir. Halk tarafından seçilen, çok fazla icrai yetkilere sahip bircumhurbaşkanı modelinin parlamenter hükümet sistemi modeline uymadığı açıktır. Buçalışmada, yapılan değişiklikler ve mevcut anayasa hükümleri çerçevesinde Türkiye'de sondönemde tartışılan hükümet sistemi modellerine yer verilmiştir.Anahtar kelimeler: başkanlık sistemi, yarı başkanlık sistemi, parlamenter hükümet sistemi,devlet başkanlığı, devlet başkanlığı seçimleri.

The primary objective of this study is to evaluate the concept of presidency in Turkey within the scopeof the government systems and the Turkish Constitution of 1982. In the study, major types of governmentalsystems and within this context, the presidency institution have been reviewed in general. In the last chapter, theelection process and the functions and powers of the president in Turkey and the consistency of these functionsand powers with the ones foreseen in classical parliamentary systems have been discussed in the light of therecent constitutional developments in Turkey. In this dissertation, the impact of Turkey's 2007 constitutionalamendment on the Turkish governmental system and the discussions on this issue have been analyzed.In this study, it is underlined that the Turkish president's powers endowed by the Turkish Constitutionof 1982 are not consistent with the powers of presidents foreseen in the classical parliamentary systems since theTurkish president has been provided with excessive executive powers rather than the symbolic ones. The crucialconstitutional amendment which was accepted through a nationwide referendum on 21 October 2007 introducedthe principle of popular election of the president. It is obvious that a president who will be elected by popularvote and has excessive executive powers is not consistent with the classical parliamentary system. In this study,the discussions on governmental systems in Turkey have been examined within the scope of the presentconstitutional provisions and transformation presumption of the Turkish governmental system fromparliamentary to presidential or semi presidential system has been questioned.Keywords: presidential system, parliamentary, parliamentary, semi-presidential system, presidency, presidentialelections.