Kadınların çalışma hayatındaki iş yaşam dengesi sorunları ve Avrupa Birliği-Türkiye düzenlemeleri

Abstract

Kadınlar, tarihsel süreçte kendi döneminin ihtiyaç ve niteliklerine göre şekillenen biçimde, çalışma hayatının içinde yer almış, Sanayi Devrimi ve köyden kente göç ile birlikte ücretli işçi statüsü kazanmışlardır. Küreselleşme ve teknolojik gelişmeler işlerin yapılış şekillerini değiştirmiş, bilgiye dayalı daha esnek bir işgücü ihtiyacı ortaya çıkarak kadınların işgücüne katılımı daha kolay hale gelmiştir. Yine de kadınların işgücü piyasasına giriş ve iş hayatlarını sürdürmelerinin önünde pek çok engel bulunmaktadır. Bu engellerden en önemlisi ise toplumsal cinsiyete dayalı iş bölümü ve cinsiyet eşitsizliğidir. Çift kariyerli ailelerin sayısının artmasıyla kadının ve erkeğin toplumdaki rolleri her ne kadar modern hayat içerisinde değişmeye başlasa da birçok kişi için hala kadının tek görevi çocuk doğurmak, bakımını üstlenmek ve ev işlerini yerine getirmektir.Avrupa Birliği Amsterdam Anlaşması ile sosyal politika alanında önemli bir gelişim sağlamıştır. Kadın-erkek fırsat eşitliği temelinde iş-yaşam dengesini sağlayıcı esnek çalışma, ebeveyn izni ve çocuk bakım hizmetleri gibi uygulamalar direktifler ve politikalarla düzenlenmiştir. Türkiye'de Ulusal İstihdam Stratejisi ve Eylem Planında kadınlara yönelik politikalar yer alsa da, esnek çalışma biçimleri yaygınlaşmamıştır. Ebeveyn izinlerinin 4857 sayılı İş Kanunu'nda düzenlenmemesi, çocuk bakım hizmetlerinin ise kurumsallaşamaması iş yaşam dengesi açısından kadınların çalışma hayatını olumsuz etkilemeye devam etmektedir. Bu çalışmada literatür taraması ve istatistiklerden yararlanılarak kadının çalışma hayatındaki yeri ve önemi belirtilmiş, kadınların istihdamını etkileyen faktörler incelenmiştir. İş-yaşam dengesini sağlamaya yönelik uluslararası kuruluşların, özellikle Avrupa Birliği ülkelerinin politikaları ve direktifleri incelenmiş, Türkiye'nin Avrupa Birliği ülkeleriyle iş yaşam dengesi üzerine olan politikaları karşılaştırılmıştır

Women have participated in business life in a way that is formed historically according to their period's needs and qualifications, and have gained the status of wage laborer with the Industrial Revolution and immigration from the rural to urban areas. Globalization and technological developments have changed the way of doing things, and made it easier for women to participate in labor force by uncovering the need for a more flexible and knowledge-based labor force. Nevertheless, there are many obstacles women face when entering into the labor force market and sustain their business life. Of all the obstacles, most significant one is the gender-based labor division and gender inequality. Although the roles of men and women in community have started to change with the increasing number of families with dual careers, for many, the only duty of the women is still bearing a child, looking after them and doing the house work.There has been a major development in social political areas with European Union Amsterdam Treaty. Applications such as flexible working, parental leave and child care services which provide work-life balance on equal opportunities for women and men have been regulated with directives and policies. Although there are policies regarding women in National Employment Strategy and Action Plan in Turkey, flexible working forms have not become widespread. On the other hand, non-regulation of the leaves and non-institutionalization of child care services in Labor Law No.4857 continue to effect the business life of women regarding work life balance adversely.In this study, drawing on the literature review and statistics, the status and importance of women in business life have been defined and the factors effecting the women employment have been analyzed. As regards to balance work and life, policies and directives of international institutions especially those of European Union have been reviewed and policies on work life balance of Turkey and European Union countries have been compared.