Borsa İstanbul`da işlem gören aile işletmelerinin finansal performanslarının analizi

Abstract

Aile işletmelerinin finansal performansını aile işletmesi olmayan diğer işletmelerin finansal performansı ile karşılaştırdığımız bu çalışmada, aile işletmeleri ''bir kişinin veya bir ailenin herhangi bir işletmenin hisselerinin en az %20'sine sahip olduğu işletme türü'' olarak tanımlanmıştır ve bu tanıma göre Borsa İstanbul'da işlem gören aile işletmesi sayısı 209 olarak belirlenmiştir. Ayrıca çalışmamızın sonuçlarının geçerliliğini test edebilmek amacıyla aile işletmelerinin tanımı '' 'bir kişinin veya bir ailenin herhangi bir işletmenin hisselerinin en az %50'sine sahip olduğu işletme türü'' olarak değiştirilmiştir. Bu tanıma göre ise Borsa İstanbul'da işlem gören aile işletmelerinin sayısı 155 olarak belirlenmiştir. Her iki durum için de test sonuçları tutarlı çıkmıştır. Finansal performans ölçütleri olarak toplam aktif karlılığı (ROA), öz kaynak kârlılığı (ROE), toplam satış kârlılığı (ROS) ve piyasa değerinin defter değerine oranı (MV/BV) kullanılmıştır. Tüm regresyon sonuçlarında, özkaynak kârlılığının bir işletmenin aile işletmesi olmasından negatif yani olumsuz olarak etkilendiği görülmüştür. Benzer şekilde şirketin tepe yöneticisinin (CEO) aileden olması ise özkaynak kârlılığı ile birlikte piyasa değerinin defter değerine oranını da negatif etkilemektedir. Yönetim kurulu başkanının aileden olması ise performans ölçütlerinin hiçbirini istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde etkilememiştir. Şirketin tepe yöneticisinin ayni zamanda yönetim kurulu başkanı olması ise aile ve aile olmayan tüm işletmeler için özkaynak kârlılığını olumlu yani pozitif etkilemektedir. Regresyon denklemlerine kontrol değişkenleri eklendiğinde sonuçlar değişmemiştir. Aile işletmelerini tanımlarken ''bir kişinin veya bir ailenin herhangi bir işletmenin hisselerinin en az %20'sine sahip olduğu işletme türü'' kriterini %50 olarak değiştirip yaptığımız geçerlilik testi (Robustness Test) regresyon sonuçları da bu sonuçları doğrulamıştır. Kontrol değişkenlerini ekleyerek regresyon sonuçları incelendiğinde ise, toplam aktif kârlılığının ve piyasa değerinin defter değerine oranının finansal kaldıraçtan negatif, satışlardan pozitif etkilendiği görülmüştür. İşletmenin yaşı piyasa değerinin defter değerine oranını pozitif etkilerken, yönetim kurulu başkanının erkek olması toplam aktif kârlılığını yine pozitif etkilemektedir.

In this study, we compared the financial performance of family businesses with the financial performance of other non-family businesses. Family business is defined as the type of business in which a person or a family has at least 20% of the shares of any business. According to this definition, the number of family businesses traded in Borsa Istanbul is 209. In addition, in order to test the validity of the results of our work, the definition of family businesses is changed to '' the type of business in which a person or a family has at least 50% of the shares of any business ''. According to this definition, the number of family businesses traded in Borsa Istanbul is 155. In both cases, the test results are consistent. Return on assets (ROA), return on equity (ROE), return on sales (ROS) and ratio of market value to book value (MV / BV) are used as financial performance measures. In all regression results, it is seen that the return on equity is negatively influenced by the fact that a business is a family business. Similarly, the top manager (CEO) of the company from family member negatively affects the return on equity as well as the ratio of the market value to the book value. The fact that the chairman of the board is from the family has not affected any of the performance criteria statistically significantly. The fact that the top manager of the company is also the chairman of the board of directors affects the return on equity for all family and non-family businesses positively. When the control variables are added to the regression equations, the results do not change. When describing family businesses, the results of the `Robustness Test` regression that we have conducted by changing the `type of business for which a person or a family owns at least 20% of the shares of any business` to 50% are also confirmed by these results. When regression results are examined by adding control variables, it is observed that the return on assets and the ratio of market value to book value are negatively affected by financial leverage while positively affected by sales. The business age positively affects the ratio of the market value to the book value of the business, in addition the fact that chairman of the board is male positively affects return on assets.