Ulaştırma yatırımlarının büyümeye etkisi: Türkiye örneği (1988-2017)

Abstract

Ulaştırma altyapı yatırımları ülkelerin ekonomik, sosyal, kültürel ve askeri olarak gelişmesinde büyük rol oynamaktadır. Beş tane alt sektörden oluşan ulaştırma sektörü, sanayi, tarım ve imalat gibi sektörlerin girdi maliyetlerini düşüren bir unsurdur. Bölgeler arasındaki ulaşılabilirlik atıl işgücünün ekonomiye katılmasında büyük rol oynamaktadır. Araştırmada bu katkıların derecesini ve Türkiye'deki ulaştırma yatırımlarının Türk ekonomisine katkısı incelenmiştir.Çalışmada büyüme ve kalkınma teorilerinden kısaca bahsedilmiştir. Başta ABD ve Avrupa ülkelerindeki araştırmalar olmak üzere, ulaştırma yatırımları ile ekonomik büyüme ve kalkınma arasındaki ilişkiyi inceleyen ekonomistlerin çalışmalarına değinilmiştir. Çalışmaların büyük kısmı, ulaştırma yatırımlarının maliyetleri düşürdüğünü, satış dağıtım ağını genişlettiğini göstermektedir. Ayrıca ulaştırma yatırımlarının ülke hasılasını ve ekonomik aktörlerin verimliliğini artırdığı ampirik olarak ortaya konmuştur.Türkiye önemli tutarlarda ulaştırma yatırımı yapıyor olsa da, gelişmiş ülkelerin ulaşım ağına ve kalitesine bakıldığında yatırımların sürmesi gerektiği görülmektedir. Havayolu yolcu taşımacılığı haricinde tüm ulaştırma sektörlerinin yük ve yolcu taşımacılığı rakamları, yol durumu, araç durumu gibi veriler gelişmiş ülkelerin gerisindedir. Son dönemde bazı düzenlemeler ile ilerleme kaydedilmişse de özellikle demiryolu ve karayolu ağı gelişiminin devam etmesi gerekmektedir. Tek bir ulaşım sistemine ağırlık vererek diğer ulaştırma türlerini ihmal etmek Türkiye'ye pahalıya mal olmuştur.Çalışmada Türkiye'nin 1988-2017 yılları arasında yaptığı ulaştırma yatırımları ile aynı döneme ait gayri safi yurtiçi hâsıla arasında ilişki olup olmadığı incelenmiştir. Granger Nedensellik analizinin uygulandığı analizde, ulaştırma yatırımlarının gayri safi yurtiçi hâsılanın granger nedeni olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Investments in transport infrastructure have a crucial role in social, economic, cultural and military development of countries. Transport sector with 5 sub-sectors, is a factor that reduces the input costs in industry, agriculture and production. Accessibility between regions plays an important role in including unemployed labor force into economic activities. This dissertation investigates the extent of the role of the transport sector in the economy and the contributions of the transport investments to the Turkish economy.Growth and development theories are briefly discussed with in this study. The researches which study the relationship between transport investment and economic growth and development, especially in USA and Europe are also referred in this paper. Majority of these researches show that transport investment reduces the expenditure and improves the market and distribution network. Besides empirical evidence is given for the fact that transport investments improve productivity of economic activities and GDP.Although Turkey has been investing in this sector, compared to the transport network of the developed countries these investments are not sufficient enough. Statistics of cargo and passenger transportation in Turkey except airway passenger transport fall behind of the developed economies. Some progress achieved by recent arrangements in this sector, however specifically railway and land route network need to be developed further. Focusing only one transport system and disregarding others would be costly for Turkish economy.This study examines the correlation between GDP and the transport investments of Turkey within the period of 1988-2017. Granger Causality method is used to analyze this correlation and it is deducted that transport investments Granger-causes GDP.