Türk dış politikasında Güney Kafkasya bölgesindeki güç mücadeleleri ve büyük Kafkasya kalkınma girişimi

Abstract

Bu çalışmada, son yıllarda gerek ülkemizde gerekse ülkemizin yer aldığı coğrafyada giderek daha sık gündeme gelen ve tartışılan bir dış politika seçeneği olan Kafkasya jeopolitiği incelenecektir.Kafkasya jeopolitik açıdan çok önemli bir bölge ve ülkemiz dünyada taşların yerine oturtulamadığı üç önemli kriz bölgesi; Ortadoğu, Kafkaslar ve Balkanlar ile komşudur. Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği(SSCB)'nin dağılması ile birlikte bu bölgede birçok devlet bağımsızlığını ilan etmiş ve uluslararası platformda kendilerine yer bulmaya çalışmışlardır. Türkiye de diğer birçok ülke gibi bir anda patlak veren bu sürece hazırlıksız yakalanmış ve bu bölgede etkin güç olabilme şansını daha ileriki yıllara ertelemiştir. Bu çalışmada özellikle tarihi gelişmeler ışığında Güney Kafkasya bölgesinde bulunan devletleri, bunların kendi aralarındaki ve diğer ülkelerle olan anlaşmazlıklarını ve ilişkilerini incelemeye çalışacağım.Kafkasya bölgesinde bulunan ülkelerin ve halkların kendilerine özgü bazı ortak kültürleri, tarihleri ve birbirleriyle örtüşen belli siyasal, ekonomik, jeostratejik ve jeopolitik çıkarlarının var olduğu bilinmektedir. Fakat huzur ve istikrar sorununun en önemli sacayağını enerji ile ilgili politikalar oluşturmaktadır. Bu birikimlerin gereğidir ki bölgede bulunan devletler çıkarları gereği sürekli bir mücadele halinde olmuşlardır. Mücadele eden bu devletler bölgede başat güç olma emellerini gerçekleştirmek için bölge dışında bulunan güçlü devletlerden destek almışlardır. Bu iktidar mücadelelerine müdahil olan büyük devletlerin de bölgedeki rezervlerin farkına varmaları ile birlikte Kafkasya birçok büyük gücün iktidar mücadelesi sahasına dönmüştür.Bu konu ile ilgili daha önceden birçok çalışma yapıldığı bilinmektedir. Bu tezi diğer çalışmalardan ayıran özellik; bölge ülkelerinin Türkiye ile olan ilişkilerinin sorgulanacak olması ve bölgesel güç kavramının Türkiye merkezli incelenecek olmasıdır.Gelişen olaylar neticesinde bu coğrafyanın daha birçok değişime gebe olduğu aşikârdır. AB yolunda uzun yıllardır enerji kaybeden Türkiye'nin alternatif bir oluşum içerisine girmesi hatta böyle bir oluşuma başkanlık etmesi ülkenin geleceği açısından zorunlu hale gelmiştir.İşte bu tezle; Kafkasya politikası ile ilgili olarak diplomatik alanda daha aktif bir dış politikanın izlenmesi mi yoksa bekle-gör siyasetinin tatbikinin mi daha doğru olacağı tartışılacaktır. Bununla birlikte ?Büyük Kafkasya Kalkınma Girişimi?nin kuruculuğunu ve başkanlığını üstlenen Türkiye'nin AB'ye daha kısa zamanda ve daha güçlü bir şekilde girebileceği ispatlanmaya çalışılacaktır.Anahtar Kelimeler: Türkiye, Kafkasya, Güney Kafkasya, Bölgesel Güç, Avrupa Birliği

In this study, main discussion is the geopolitics of Caucasus and struggles of power in the foreign policy of Turkey and the region.Caucasus is a very important region in the aspect of geopolitics and our country is neighboring to three important crises areas; Middle East, Caucasus and Balkans. After the dispersion of Union of Soviet Socialist Republics (USSR) many nations declared their independences in this region and sought a place for themselves in the international arena. Turkey also caught quite unprepared for this situation and postponed the change of being an effective force in the region?s fate. In this study, I will discuss certain developments in the countries of South Caucasus region and controversies amongst them and the other countries.It is known that the nations in the Caucasus region generally have a common culture, history and also common interest in politics, economics, geostrategy and geopolitics. The peace and stability atmosphere in those countries can only be ensured by energy politics. That is why many nations in this region always struggle with each other. Those nations seek support from the other strong countries out of the region in order to become the strongest in this region. As soon as strong nations became aware of the energy reserves in this region, Caucasus became the arena of power struggles of those stronger ones.It is obvious that there are many other similar studies on this subject. The feature of this study which separates this one from the others is the discussion of the relations between Turkey and the nations in the Caucasus region and examination of the regional power concept according to the position of Turkey.It is expected that there will be many adjustments in the future in this region. Turkey should take part in this new formation and furthermore should lead this new formation since Turkey already lost too much energy in its bid of EU full membership.In this study, the subject of whether it is better to be effective in the politics of Caucasus or apply the wait and see politics is discussed. Moreover, it will be proven that Turkey as the founder of Great Caucasus Development Initiative, could become a part of EU as stronger power and in a shorter time period.Key Words: Turkey, Caucasus, South Caucasus, Regional Power, European Union