Kurumsal yönetim ilkeleri ve Türkiye`de kurumsal yönetim uygulamalarının örnek olaylarla incelenmesi

Abstract

Son yıllarda ekonominin gelişmesi işletmelerin önemini artırmaktadır. Tüm dünyada ekonomi içinde özel işletmelerin payı artmış, kamunun payı azalmıştır. Bu durum işletme yönetimini daha da önemli hale getirmektedir. İşletmelerde temel amaçların en önüne ise işletmenin yaşam süresinin uzatılması yerleşmektedir. Bu amaca yönelik önlemlerin arasında işletmelerin kurumsal yönetim ilkelerine uyumlu çalışmaları bulunmaktadır.İşletmelerin yönetimi ve hissedarları ile ilişkilerinin düzenlenmesi, işletme yöneticinin suistimal ya da kişisel zafiyetlerine engel olabilecek ya da şirketi bu ve benzeri problemlerden koruyacak yeni önlemler alınmasını zorunlu kılmaktadır. Bu aşamada tüm dünyada kurumsal yönetim ilkelerinin önemi ortaya çıkmıştır.Kurumsal yönetim işletmeleri daha şeffaf, hesap verebilir, adil ve sorumlu kılmaktadır. Kurumsal yönetim, işletme yönetimlerinin hem hissedarlarına, paydaşlarına hem de faaliyet gösterdikleri topluma karşı daha dürüst ve sorumlu davranmasını sağlamaktadır.Kurumsal yönetim ilkeleri gerek kavram gerekse uygulama olarak Türkiye için çok yeni bir kavram olmasına karşın küreselleşme ile finansal ve mali piyasaların entegrasyonu sonucu hızla gelişmiştir. Türkiye'de kurumsal yönetim ile ilgili yasal düzenlemeleri SPK yapmış, kurumsal yönetim ilkelerini yayımlayarak bu alanda referans bilgi ihtiyacını karşılamıştır. SPK'nin çalışmaları TÜSİAD ve TKYD gibi sivil toplum kuruluşlarının yararlı çalışmaları ile yaygınlık kazanmış, pratik uygulamalar ile ilgili geniş kapsamlı çalışmalar yapılmıştır.Kurumsal yönetim kavramının, henüz yeni bir kavram olmasına rağmen şirketler tarafından benimsenmeye başlandığı, ilkeleri uygulamanın sağlayacağı faydaların anlaşıldığı görülmektedir.Bu çalışma kurumsal yönetim ilkelerini detaylı olarak açıklamak ve dünyada ve ülkemizde gelişimini anlatmak ve seçilen dört işletme düzeyinde uygulamasını tartışmak amacıyla yapılmıştır.Çalışmanın Birinci Bölümünde kurumsal yönetim ile ilgili tanımlamalar, kurumsal yönetimin unsurları, kurumsal yönetimin yararları, dünyada ve ülkemizde gelişimi anlatılmış, başta gelişmiş batı ülkeleri olmak üzere birçok ülkede yasal düzenlemeler düzeyinde gelişmeler açıklanmıştır. Türkiye de kurumsal yönetim ile ilgili yasal düzenlemeler ile bu konuda resmi ya da sivil kurumlar tarafından yapılan çalışmalar detaylı olarak açıklanmıştır. İkinci Bölümde ülkemizde kurumsal yönetim ile ilgili diğer çalışmalar anlatılarak, Türkiye Vakıflar Banaksı, Kordsa Global AŞ, Tüpraş ve Aselsan şirketlerinin kurumsal yönetim uyum raporları birer örnekolay olarak incelenmiştir.Çalışma kapsamı bilimsel yazından derlenen bilgiler ışığında, önce teorik derlemeler ile başlanmış, konu ile ilgili detaylı bilgilere yer verilerek konunun enine boyuna tüm hatları ile aktarılmasına çalışılmıştır. Yukarda adı geçen işletmelerin örnekolay olarak incelenmesi ile kurumsal yönetim ilkelerinin uygulamadaki örneklerinin nasıl uygulandığı, hangi konuların ağırlık kazandığı, nasıl algılandığı ve uygulandığı aktarılmaya ve tartışılmaya çalışılmıştır.Kurumsal yönetim ilkeleri uygulaması işletmeleri; daha şeffaf, daha açık, daha iyi yönetilebilir hale getirmektedir. Ancak kurumsal yönetimin yararları daha uzun döneme yayılırken, maliyetlerinin kısa dönemde karşılanması gereği işletmeler için bir dezavantaj olarak görülse de, uzun vadeli getirilerin doğru hesaplanması, belki sayısal verilere yansıtılamayan ancak işletme için çok önemli faydalar sağlayan unsurların varlığı da göz ardı edilmemelidir. Tez çalışması belli ölçüde bu unsurlara da yer verilerek sona erdirilmiştir.

Recent years, the improvement of economy increases the importance of enterprises. All over the world the share of the private enterprises has been increased, whereas the public share decreased. This situation points out the importance of the management of enterprises much more. To increase the life span of the enterprise comes out to be the first main goal of enterprises. One of the precautions to ensure this purpose for the enterprise is operating in consistent with the corporate governance principals.Management of the enterprises and arrangement of the relations with shareholders, compulses to take new measures defending the company against the problems like misuses or personnel weaknesses of enterprises managers. The importance of the corporate governance principals emerges with this occasion.Corporate governance makes the enterprises more transparent, auditable, fair and responsible. Corporate governance provides the enterprise managements to act much more responsible and honest against both their shareholders and the society they are operating in.This study is done with the purpose to explain the details of Corporate Governance Principals and the improvements in the world and in our country, additionally to discuss on the practice of four chosen Enterprise.In the first chapter of the study, the descriptions related to corporate governance, elements of corporate governance, benefits and the improvement of corporate governance in the world and in our country and moreover the improvements including the legal arrangements basis in many countries leading advanced western countries are explained. The legal arrangements in Turkey and the studies done by official and private Institutions are explained in details. In the second chapter, explaining the other studies related to corporate governance in our country done, the corporate governance consistency reports of Türkiye Vakıflar Bankası, Kordsa Global AŞ, Tüpraş and Aselsan are observed as a case study each.Leaded by the well known compilation of the written scientific informations, the content of the study is first started by theoretical compilations and continued to effort to discuss all detailed information about the subject. By observing case studies of the fore mentioned Companies, it is struggled to discuss and explain how corporate governance principles are practiced, and how they are perceived.Although the corporate governance principals are so recent concept in our country both as word and application, it is rapidly improved by the effect of globalization and the integration of the financial Markets. In addition to completing legal arrangements relating to corporate governance in our country SPK compensated the reference information requirements by publishing corporate governance principals. Studies of SPK have become widespread with the beneficial studies of the civilian society foundations like TUSİAD and TKYD. Extensive studies are held concerning practical applications.Although the corporate governance is a recent concept, it is clearly seen that the benefits of the applications of principals are considered and perceived by Enterprises.Corporate governance principal practices can benefit the enterprises to be more transparent, more efficiently and better managed.Whereas the benefits of the Corporate Governance spreading to long terms, facing the costs in the short term is being regarded as disadvantage for the Companies By the accurate calculating of the long term advantages, the existence of the elements for the Enterprises which perhaps not be reflected to countable results , but crucially benefiting the Enterprise should not be disregarded. Thesis study is concluded by considering these elements moderately.