AB kapsamında oluşturulan işlevsel hava sahası bloğu yapılanmasının Türk-Yunan hava sahası sorunlarına etkisi

Abstract

Hava Hukuku diğer hukuk dallarından daha sonra ortaya çıkmış bir dal olmasına karşın çok hızlı gelişim göstermiş ve temel kuralları Chicago Konferansı ile oluşturulmuştur. Bu konferansta ABD'nin havacılık endüstrisini tamamen ele geçirmesinden çekinen ülkelerin etkisi ile ?ülkelerin hava sahası üzerinde münhasır egemenliği? esasına dayanan bir rejim kurulmuştur. ABD havacılığın ekonomik yönünün önündeki engelleri aşabilmek için diğer ülkelerle ikili anlaşmalar yapma yolunu seçmiştir.ABD'nin havacılık konusundaki üstün durumundan rahatsızlık duyan AB, birliğini sağladıktan sonra havacılık endüstrisinin verimliliğini ABD ile kıyaslamış ve rekabet edebilmek için bir takım tedbirler alma ihtiyacı hissetmiştir. Tek Avrupa Hava Sahası (TAHS) girişimi bu kapsamda gündeme gelmiş olup, getirilen kurallar Chicago Sözleşmesi ile kurulan düzeni yıpratır niteliktedir.Avrupa hava sahasında var olan parçalanmışlık nedeniyle, aynı büyüklükteki ABD hava sahasına kıyasla, daha fazla personelle daha az uçuş yönetilebilmekte, uçuş emniyetinde her geçen gün artan hava trafiği nedeniyle zafiyetler yaşanması beklenmektedir. Tedbir olarak AB üyesi ülkelerin hava sahasının tek bir uçuş malumat bölgesi olarak düzenlenmesi, hava trafik yoğunluğu ve trafik akışını dikkate alan ve ilerde FIR'ların yerini alacak işlevsel hava sahası bloklarının (FAB) oluşturulması ve hava sahasının esnek kullanımı (FUA) gibi yenilikler gündeme alınmıştır.TAHS kapsamında yeniden düzenlenen AB hava sahasının güney doğu sınırı Türk hava sahası olmuş, Ege'nin uluslararası hava sahasında Yunanistan ile hava sahası ve FIR konusunda sorunlar yaşayan Türkiye, Yunanistan'ın 01 Ocak 1981 tarihinden beri AB üyesi olması nedeniyle AB ile karşı karşıya gelmek durumunda kalmıştır. Özellikle Akdeniz hava sahasında İtalya, Yunanistan, Malta ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) öncülüğünde başlayıp, AB üyesi olmayan ülkelerin ikili anlaşmalarla katılımı ile genişleyen Blue Med FAB bu konuda dikkat çeken bir girişim olmuştur.Bu gelişmeler ışığında, Türkiye'nin karar mekanizmalarında yer alamayacağı için söz konusu girişimleri gözlemci statüsünde yakından takip etmesinin, karar mekanizmalarında yer alabilecek konuma geldikten sonra da tam üye olmasının milli menfaatlerini koruyabilmek için en uygun tedbir olacağı değerlendirilmektedir.

Though being developed much later than other types of law, `the law of the air` have made a considerable progress and its basic principles and essentials have been determined during the Chicago Conference. Owing to the fear of the US domination over the aviation industry, a regime, which depends on the principle of `exclusive sovereignty over the national airspace`, has been established. The United States has tried to overcome the financial burdens of the aviation industry by signing bilateral agreements.The European Union (EU), which worries about the superiority of the US in the aviation arena, has compared the productivity of its aviation industry with the US and found that some measures should be taken to compete with the US industry. The advent of the Single European Sky (SES) has come about at this point but it seems as a system that may affect the status prescribed in the Chicago Convention.Due to the fragmentation of the European airspace, less flight can be managed with more personnel when compared to the US airspace and with the increase in air traffic it is expected to face more problems and weaknesses in terms of flight safety. Therefore, some measures such as integrating the airspaces of EU nations in a single European FIR (Flight Information Region), creating new FABs (Functional Airspace Blocks) according to the intensity of the air traffic which will substitute for the FIRs in the future and applying the Flexible Use of Airspace (FUA) concept, have been discussed.The southeast border of the EU airspace, which has been reviewed according to the SES project, is Turkish airspace and Turkey, which has always been in trouble with Greece due to the FIR, and the international airspace over the Aegean Sea, has been obliged to face many challenges since the date of membership of Greece, that is 01 January 1981. One of these projects, the Blue Med FAB, which has been initiated under the leadership of Italy, Greece, Malta and Greek Cypriot Administration of Southern Cyprus and enhanced with the participation of non-EU nations, is especially noteworthy.As a conclusion, it is considered appropriate that Turkey shall observe the developments in the `observer` status since it cannot take part in the decision-making process, and shall join the Union when it is fully included in this phase in terms of its national interests.