Sağlık işletmeciliğinde 2002 öncesi ve sonrası yapılanmaların değerlendirilmesi: Türkiye uygulaması

Abstract

Sağlık düzeyini iyileştirmek, artan beklentiler, demografik değişimler, teknolojik gelişmeler ve finansal durum gibi çeşitli faktörlerin bileşenlerinden oluşan sağlık reformları, tüm ülkelerde ya tartışılmakta ya da gerçekleştirilmektedir. Türkiye sağlık reformları da bu küresel sağlık reformu eğiliminden izole kalmamıştır. Türkiye'de sağlık reformları 50 yılı aşkın bir süredir, özellikle de son 20 yılda, her yönüyle gündemde olan bir durum arz etmektedir.Bu anlamda bakıldığında, 1960'ların başlarındaki sağlık reform girişimleri bütünleşmiş bir yapıyı ön plana çıkarırken, Türkiye sağlık sisteminin yeniden yapılandırılması ile ilgili tartışmaların yoğunlaşması ise, ağırlıklı olarak temelde küreselleşme süreci ve liberal politikalarca şekillenen dünya çapındaki sağlık reform rüzgârlarının etkisiyle 1990'lı yılların başlarında olmuştur. 2002 yılından bu yana da reform rüzgârları da etkisini arttırmış Sağlıkta Dönüşüm Programı (SDP) şekliyle devam etmektedir.Bölümler içerisinde ilk olarak sağlık politikalarının tarihsel geçişiyle birlikte yapılanma süreci ortaya konulmaktadır. Daha sonra, SDP'nin Türkiye sağlık sisteminin; yönetim ve örgütlenme, hizmet sunumu, insan kaynakları ve finansman gibi unsurları bağlamındaki yansımaları değerlendirilmekte ve analiz edilmektedir. SDP bütün hatları ile ele alınmış ve Türkiye'de sağlık alanında kaliteli hizmet sunumu, sağlık hizmetlerinin tek çatı altında toplanması vs. konuları hakkında bilgi verilmiştir.Yöntem olarak bu çalışma, ikincil kaynaklara ve kaynak taramasına dayalı olarak hazırlanmıştır. Bu anlamda çalışmada kullanılan veriler ağırlıklı olarak Sağlık Bakanlığı (SB), Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ/WHO), Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) istatistiklerine ve OECD istatistiklerine dayanmaktadır.Türkiye'nin sağlık alanında SDP ile yapılan iyileştirmelerin ve yapılanmaların yeterli olup olmadığını ortaya koyabilmek için mümkün olduğunca Türkiye'nin de üyesi olduğu, OECD ülkeleri ortalamaları ile karşılaştırma yoluna gidilmiştir. Bu karşılaştırma ile Türkiye'deki sağlık işletmeciliğinin, uygulanan sağlık reformların sonuçları değerlendirilmiştir. Bu şekilde yapılan iyileştirme ve değişimlerin göreceli karşılaştırması yapılmıştır.

Health reforms that are the composed of various factors such as, improvement of health status, increasing expectations, demographic changes, technological advancements and financial circumstances, are either debated or implemented by all countries. Health reforms in Turkey are also not excluded from this global health reform tendency. Over a 50 years of time period, particularly for the last 20 years, health reforms in Turkey present a situation that remains in agenda with all aspects. In this sense, although the attempts of health reformations put an integrated structure to forefront during the early 1960's; the concentration of discussions on the restructuring of the healthcare system in Turkey happened during early 1990's, with the winds of health reforms that is shaped mostly by liberal policies and globalization process. Since 2002, the wind of reform has continued its effect increasingly by the name of Health Transformation Program (HTP).Among chapters, firstly structuring process with the historical developments of healthcare policies are presented. After, the reflections of HTP on Turkey's healthcare system are evaluated and analyzed in the contexts of administration and organization, service presentation, human resources and financing. HTP is considered with all of its aspects; information is given on Turkey's situation in providing quality healthcare service and unification of the healthcare services. Methodologically, this work is prepared based upon second hand sources and literature search. In this sense, the data in this work is derived from the statistical information gathered from the Ministry of Health, World Health Organization (WHO), Turkish Statistical Institute and OECD.In order to put forth whether improvements in Turkey's healthcare system with HTP is sufficient or not, comparisons are made with the average statistics of countries of OECD which Turkey is also a member of. With this comparison, the results of the health reforms and the health management in Turkey are evaluated. In this way, improvements and changes have been relatively compared.