Okulöncesi çocuklarda hazzı erteleme davranışının annelerin ebeveynlik stilleri açısından incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı anaokuluna devam eden 36-60 ay arası çocukların annelerinin ebeveynlik tutumlarının çocuklarda hazzı erteleme davranışı gelişimindeki etkisinin çocuğun cinsiyeti açısından araştırmaktır. Bu amaçla özel iki bağımsız anaokullarına devam eden toplam 73 anne ve çocuk (35 kız ve 38 erkek) katılımcı çifti araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Araştırmanın veri toplama araçları olarak demografik bilgi formu, anne tutumlarını belirlemek için Ebeveyn Tutum Ölçeği (ETÖ) (Karabulut Demir ve Şendil, 2008) ve çocukların `hazzı erteleme davranışı` ölçümü için de Mishel ve Ebbesen (1970) tarafından geliştirilen Hazzı Erteleme Paradigması (Delay of Gratification Paradigm) deneysel uygulaması yapılmıştır. Kamera kayıtlarının incelenmesi ile çocukların deneysel koşulda gösterdikleri üç davranış (şekere dokunma, tadına bakma ve yeme) süreleri kodlanmıştır. Elde edilen veriler; ebeveyn tutumu (demokratik, otoriter, aşırı koruyucu ve izin verici) ve çocuğun cinsiyetine göre dokunma, tadına bakma ve yeme olarak belirlenen hazzı erteleme davranışları açısından bir fark gösterip göstermediği iki yönlü 4x2 MANOVA ile test edilmiştir. Yapılan istatistiksel analiz sonucunda bu tez çalışmasının ana amacı olan anne tutumlarının anlamlı olarak hazzı erteleme davranışı üzerindeki fark yarattığı bulunmuştur. Elde edilen diğer bulgular incelendiğinde çocukların cinsiyetine göre hazzı erteleme davranışını etkilemediği görülmüştür. Bulgular literatür ışığında tartışılmıştır.Anahtar Sözcükler; Okulöncesi Çocuk, Anne Ebeveynlik Stilleri, Öz Düzenleme, Hazzı Erteleme

The aim of this study is to examine the effect of mothers'parental styles and childrens' gender on their preschool childrens (36-60 months) delay of gratification behaviour. The participants are 73 mothers and their preschool children (35 female and 38 male). The questionnaires used in the study were Demographic Information Form and Parent Attitude Form (Karabulut Demir & Şendil, 2008). The childrens' delay of gratification was manipulated experimentally by Mishel and Ebbesen's (1970) Delay of Gratification Paradigm. Accordingly, three critical behaviors (touching, tasting, and eating) were chosen as a signal of the delay of gratification and the length of delay were coded for each behaviour. Interrater reliability were established. The data was analysed with Two-Way 4X2 MANOVA (Parental Styles X Gender) to determine that whether delay of gratification behaviour identified as touching, tasting or eating changes depending on parental styles (democratic, authoritarian, overprotective and permissive) or child's gender. The results of the study showed that children's delay of gratification time were differed according to the mothers' parenting style. The children whose mother had democratic parenting style shown longer delay of gratification for eating and tasting behaviour. The results were discussed with the literature.Key Words; Preschool Children, Maternal Parenting Styles, Self- Regulation, Delay of Gratification