İş güvenliği hizmetinin dışarıdan temini ile işletme içinden sağlanmasının çalışan verimliliği üzerine etkisi: İnşaat sektöründe bir uygulama

Abstract

İş güvenliği uygulamaları sonucu, işyerlerinde meydana gelebilecek kimi kazaların önlenebildiği veya oluşacak hasarın en aza indirilerek ve işyerinde üretimin devamı sağlanarak, verimlilikte direk ve dolaylı pozitif etkiler elde edildiği yadsınamaz bir gerçektir. Literatürde; verimlilik ve iş güvenliği konusu incelenmiş, ancak iş güvenliği uzmanının görevlendirme şeklinin verimlilik üzerine etkisini inceleyen bir çalışma yapılmamıştır. Bu araştırmanın amacı; ülkemizde 2000'li yılların başında önemi ve gerekliliği daha fazla fark edilmeye başlayan ve son 5 yılda da çıkarılan yeni kanun ve yönetmeliklerle, uygulama alanında da dikkate değer oranda yer edinen iş güvenliği hizmetlerinin; temin şeklinin, çalışanların verimliliği üzerine etkisini tespit etmektir. Ayrıca; iş güvenliği uzmanının görevlendirme şeklinin iş kazalarını önleme konusunda etkisinin değerlendirilmesidir.Çalışmada; iş güvenliği hakkında genel literatür bilgisi, işveren, iş güvenliği uzmanı ve çalışanların iş güvenliği konusunda görev, yetki ve sorumluluklarına dair bilgi verilmiştir. Ayrıca, verimlilik konusu açıklanmaya çalışılmış ve iş güvenliği uzmanının verimlilik üzerine ne gibi etkileri olabileceği, saha gözlemleri neticesi, yorumlanarak okuyucuya sunulmuştur. Ülkemizde ölümlü iş kazalarının yoğun olarak yaşandığı inşaat sektöründe, 5 farklı işyerinde 200 çalışana, literatür taraması sonucu oluşturulan anket uygulaması yapılmış ve iş güvenliği hizmetinin dışarıdan temini ile işletme içinden sağlanmasının çalışan verimliliği üzerine etkisi saptanmaya çalışılmıştır.Araştırma sonucu elde edilen bulgulara göre, iş güvenliği uygulamaları ile verimlilik arasında güçlü bir ilişki mevcuttur. Kurum içi iş güvenliği uygulamaları, çalışan verimliliği ile ilişkilidir. İş güvenliği uzmanının kurum içinden görevlendirilmesi halinde, çalışanların iş güvenliği uygulamaları hakkındaki farkındalık ve bilinç düzeyleri, çok daha yüksek düzeyde gerçekleşmektedir. Kurum içerisinden görevlendirilen bir iş güvenliği uzmanının, çalışanlar üzerinde daha güçlü bir etki oluşturduğu tespit edilmiştir. Ancak bu etki, çalışan verimliliğini etkileyecek düzeyde değildir, daha çok çalışanların işleri ile olan bağlarını güçlendirmektedir. Diğer bir deyişle; iş güvenliği uzmanının kurum içinden ya da kurum dışından olması çalışan verimliliğinde anlamlı bir farklılık oluşturmamaktadır.Anahtar Sözcükler: İş Sağlığı ve Güvenliği, İş Güvenliği Uzmanı, Verimlilik, İş Kazası.

As a result of applying occupational safety activities, it is an undoubted fact that some of the accidents which may occur at workplace can be avoided, thanks to minimizing the probable incidents' damage and supplying the sustainability at work place, either directly or indirectly, it may lead to obtaining positive impacts or risk of such accidents can be mitigated and direct and indirect positive effects can be obtained in productivity by maintaining sustainability of production activities. The subject of productivity and safety service have been investigated. Yet a study at which the effects of delegation process of the safety experts on productivity has not been carried out.In the study, information about general literature, employer and occupational safety specialist was given in terms of occupational safety. The aim of this study is to evaluate the effect of the way of supplying occupational health and safety services on employees' productivity, which is getting more attention from early 2000s, and necessity and usage area of which are becoming more prominent with the laws and regulations coming into force in last 5 years. Moreover, it is to assess effects of way of assigning occupational health and safety specialists on preventing work accidents. In addition, the topic of effectiveness was tried to be explained and how an occupational health and safety specialist can contribute to effectiveness was presented to the reader by on-site observations. It was aimed to determine effect of in-house occupational health and safety service and outsourced services on employee's productivity in the construction sector where lethal accidents happen frequently in our country by conducting questionnaires on 200 employees working in 5 different workplaces. According to the findings obtained in this study, it is observed that there is a strong relationship between occupational health and safety practices and productivity. In-house occupational health and safety practices are related to employee productivity. Assigning occupational health and safety specialist from inside the organization, degree of awareness and consciousness of the employees about the safety at workplace is improved to a much higher level. It is observed that in-house occupational health and safety specialists have a higher influence on the employees when compared to outsourced one. However, this influence cannot reach a level to affect employee's productivity, it is rather strengthening employee's commitment to the work. In other words, employee's productivity is not meaningfully related to whether occupational safety specialist is from inside or outside the organization. Keywords: Occupational Health and Safety, Occupational Safety Specialist, Productivity, Work Accident.