Öfke ifadesinde annenin psikolojik ve davranışsal kontrolü ile denetim odağının yordayıcı rolü

Abstract

Bu araştırmada anneden algılanan psikolojik ve davranışsal kontrolün ve bireyin denetim odağının öfkenin ifade tarzları üzerindeki etkisi incelenmiştir. Buna göre, öfke duygusunun ortaya çıkışında olayları ve kişileri algılama biçiminin önemini gösteren denetim odağı; çocukluk döneminde anneden algılanan psikolojik-davranışsal kontrol ve çocukluk dönemi hiperaktivite, dürtüsellik ve dikkat dağınıklığı değerlendirmeye alınmıştır. Bu kapsamda araştırmaya 18-28 yaş aralığında toplam 405 üniversite öğrencisi katılmıştır. Katılımcılar Demografik Bilgi Formu, Algılanan Ebeveyn Psikolojik Kontrolü Ölçeği, Algılanan Ebeveyn Davranışsal Kontrolü Ölçeği, Rotter Denetim Odağı Ölçeği, Wender Utah Derecelendirme Ölçeği ve Sürekli Öfke ve Öfke ifade Tarz Ölçeği'ni tamamlamışlardır. Katılımcılarda grup etkisinin ve cinsiyet farklılıklarının belirgin olarak ortaya çıktığı araştırmada, sürekli öfke düzeyleri ve ifade tarzlarını yordamak amacıyla biyo-psiko-sosyal yaklaşım kapsamında bir model oluşturularak analiz yapılmıştır. Buna göre hem kadın hem de erkek katılımcılarda sürekli öfke düzeyleri ve ifade tarzlarının farklılaştığı; çocukluk dönemi yaşantılarına yönelik algının da bugünkü öfke yaşantısını yordadığı görülmektedir. Bu kapsamda en kritik faktör de katılımcıların çocukluk dönemine yönelik belirttikleri hiperaktivite, dürtüsellik ve dikkat dağınıklığı düzeyi olarak bulunmuştur. Sonuçlar hem öfke ifadesinde ebeveyn psikolojik-davranışsal kontrolü ve denetim odağının yordayıcı rolü açısından hem de uygulamaya katkıları açısından tartışılmıştır.

In this research, it was aimed to investigate the perceived psychological and behavioral control of the mother and the influence of the individual's locus of control on the expression styles of the anger. Accordingly, in the emergence of anger, the locus of control, which shows the importance of the way how events and other people are perceived; psychological-behavioral control perceived from the mother during childhood and childhood hyperactivity, impulsivity and distractibility were evaluated. Within this scope, a total of 405 university students participated in the study between the ages of 18-28. Participants completed the Demographic Information Form, Perceived Parental Psychological Control Scale, Perceived Parental Behavioral Control Scale, Rotter's Internal-External Locus of Control Scale, Wender Utah Rating Scale, and Trait Anger and Anger Expression Scale. In the study of the group effect and gender differences in the participants, a model within the bio-psycho-social approach was developed to predict the levels of State anger and expression styles. According to this, in both male and female participants, state anger levels and expression styles differed; it seems that the childhood experiences are predicting the current anger experience. In this context, the most critical factor was the level of hyperactivity, impulsivity and distractibility that participants indicated for childhood. The results have been discussed both in terms of their predictive role of parental psychological-behavioral control and locus of control in anger expression, as well as their contribution to literature and implications of the study were presented.