Etkileşimsel ve dönüşümcü liderliğin çalışanların iş tatmini ve örgütsel bağlılığı üzerindeki etkileri: Bir alan araştırması

Abstract

Hızlı biçimde değişen bir çevrede örgütler güçlü bir örgütsel yapı yanında nitelikli insan gücüne de sahip olmalıdırlar. Nitelikli ve yetenekli çalışanlara sahip olan ve onları etkin biçimde yönetebilen örgütler rekabetçi bir ortamda varlıklarını sürdürebilirler. Kamu hizmetlerinin verilmesinde de nitelikli iş gücünün önemi büyüktür. Bu nedenle, çalışanlarını örgütsel amaçlara yönelik olarak yönetebilen ve yönlendirebilen liderler, hem bireylerin hem de kamu ve özel sektör kurumlarının etkililik ve verimliliğini arttıracaklardır. Bu tezin ana odak noktası, liderlik tarzlarının çalışanların örgütsel bağlılıkları ve iş tatminleri üzerindeki etkisini araştırmak ve analiz etmektir. Liderlik tarzı, hem bireysel hem de örgütsel performansı geliştirmede ve örgütsel amaçlara ulaşmada önemli bir unsurdur. Bir kurum ve çalışanları için en iyi işleyen liderlik tarzını uygulamak, örgütlerin hedeflerine ulaşmaları ve çalışanların iş tatmini seviyelerini ve örgüte bağlılıklarını arttırmak için en etkili ve verimli araçlardan biridir. Literatürde ağırlıklı olarak 2 tür liderlik tarzı üzerinde durulmaktadır ki bunlar etkileşim-sel liderlik ve dönüşümcü liderliktir. Etkileşim-sel liderler sadece örgütsel görevlerini yerine getirmelerini sağlamak için takipçilerini etkilemeye çalışırlar. Liderler, yerine getirilmiş veya yerine getirilmemiş görevler karşılığında ödül veya ceza mekanizmalarını kullanırlar. Dönüşümcü liderlik genellikle, en etkili liderlik biçimi olarak kabul edilmektedir ve liderlerin örgütsel hedefleri takip etmeleri ve yerine getirmeleri için takipçilerinin motivasyonlarını arttırdıkları bir süreç olarak tanımlanmaktadır. Dönüşümcü ve etkileşim-sel liderler örgütsel hedef ve değerlerin kabullenilmesinde ve örgüt yararına çaba sarf edilmesinde son derece önemli etkilere sahiptirler. Örgütsel bağlılık, çalışanların örgütün hedeflerini, değerlerini ve amaçlarını içselleştirmesi, örgüt yararına daha fazla çaba sarf etmesi ve örgütte varlığını sürdürmek istemesidir. Dolayısıyla örgütsel bağlılık, örgüt-üye bütünleşmesi olup, bu ilişkinin sonucunda hem örgütsel hem de bireysel performans artışı sağlamaktadır. İş tatmini, çalışanların işin çeşitli boyutlarına ve iş ortamı koşullarına karşı sergiledikleri duygusal tepkidir ve örgütsel araştırmada en fazla çalışılan kavramlardan biri olmaya devam etmektedir. Yüksek düzeyli iş tatmini azalan stres, azalan iş gücü devir hızı, artan motivasyon, verimlilik ve örgütsel büyüme gibi çeşitli bireysel ve örgütsel faktörlerle ilişkilidir. Örgütsel bağlılık çalışanların örgütün amaçlarını, değerlerini ve hedeflerini içselleştirmesi, örgüt yararına daha fazla çaba sarf etmesi ve örgütteki varlığını devam ettirmek istemesidir. Bu nedenle örgütsel bağlılık, hem örgütsel hem de bireysel performans iyileştirmeleriyle sonuçlanan örgüt-üye entegrasyonudur. Çalışanların iş tatminleri ve örgütsel bağlılıkları büyük ölçüde liderin liderlik tarzına bağlıdır. Anahtar Kelimeler: Dönüşümcü Liderlik, Etkileşim-sel Liderlik, İş Tatmini, Örgütsel Bağlılık.

In a rapidly changing environment, organizations must have a strong organizational structure as well as a qualified human force. Organizations that have qualified and skilled employees and can manage them effectively will be able to maintain their existence in a competitive environment. In addition, for the provision of public services, qualified workforce is of great importance. For this reason, leaders who can direct and manage employees in accordance with organizational goals will increase the efficiency and productivity of both individuals and public and private sector organizations. The main focus of this thesis is to investigate and analyze the impact of leadership styles on employees' organizational commitment and job satisfaction. Leadership style is an important element in developing both individual and organizational performance and achieving organizational goals. Applying the best functioning leadership style for an organization and its employees is one of the most effective and efficient tools to reach the goals of organizations and to increase the levels of job satisfaction of employees and their commitment to the organization. In the literature, it is heavily focused on two types of leadership which are transactional leadership and transformational leadership. Transactional leaders only try to influence their followers to fullfill their organizational tasks. Leaders use reward or penalty mechanisms in exchange for fulfilled or unfulfilled duties. Transformational leadership is generally recognized as the most effective form of leadership and defined as a process whereby leaders promote the motivation of their followers to pursue and accomplish organizational goals. Transformational and transactional leaders have very important implications for the benefit of the organization in the acceptance of organizational goals and values. Job satisfaction is empolyees' practical or emotional response towards several aspects of work and workplace conditions and continues to be one of the most studied concept in organizational research. High levels of job satisfaction are associated with several individual and organizational factors such as reduced stress, decreased employee turnover rate, increased motivation, productivity and organizational growth. Organizational commitment is that the employees internalizes goals, values and objectives of the organization, makes more effort for the benefit of the organization and wants to continue its existence in the organization. Therefore, organizational commitment is an organization-member integration, resulting in both organizational and individual performance improvements. Employees' job satisfaction and organizational commitment depend to a large extent on the leadership style of the leader. Key words: Transformational Leadership, Transactional Leadership, Job Satisfaction, Organizational Commitment.