Bireylerin yetişkinliğe geçiş kriterlerine ilişkin değerlendirmeleri ile öznel yetişkinlik algısının üretkenlik ve iyi oluş düzeyleri ile ilişkisinin incelenmesi

Abstract

Yetişkinliğe geçiş süreci genel olarak geç-son ergenlikten yirmili yaşların ortalarına kadar olan dönem olarak değerlendirilse de literatürde bu sürecin ayrı bir dönem olarak değerlendirilip değerlendirilemeyeceğine, hangi yaş aralıklarını kapsadığına dair çeşitli görüşler vardır. Psikolojide yetişkinlik tanımı; ergenlik ve çocukluk kavramlarına ilişkin tanımlamalar kadar net değildir. Uzun yıllar boyunca yetişkinliğe geçiş kriterleri, alanda çalışan araştırmacılar tarafından rol geçişlerine ilişkin; okulu bitirmek, bir iş bulmak, anne baba evinden ayrılmak, evlenmek ve çocuk sahibi olmak gibi demografik değişkenleri çerçevesinde tanımlanmıştır. Ancak günümüzde bu kriterlerin bireylerin yetişkin olarak kabul edilmesinde yüksek düzeyde öneme sahip olmadığını gösteren çalışmalar da vardır. Bu çalışmanın amacı, yükseköğrenime devam eden 18-30 yaş arası bireylerin; yetişkinliğe geçiş sürecine ilişkin kavramsallaştırmalarını öğrenmek, bireylerin kendilerini yetişkin olarak hissedip hissetmemesi ile üretkenlik ve iyi oluş düzeyleri arasındaki ilişkiyi incelemektir. Bu amaçla Ankara`da çeşitli üniversitelerde yükseköğrenimine devam eden 391 öğrenciye (274 kadın ve 117 erkek); demografik bilgi formunun yansıra yetişkinlik kriterleri ölçeği, pozitif negatif duygulanım ölçeği yasam doyumu ölçeği, loyola üretkenlik ve sosyal üretkenlik ölçekleri uygulanmıştır. Yapılan analizler sonucunda; yetişkinlik kriterlerine ilişkin değerlendirmelerde davranışlarının sonuçları için sorumluluk alabilmek, finansal açıdan ebeveynlerinden bağımsız olmak, ebeveynleri ile eşit birer yetişkin olarak ilişki kurmak ve kişisel inanç ve değerlerine ebeveynlerinden ve diğer etkilerden bağımsız olarak karar vermek kriterleri en önemli; cinsel ilişkiye girmiş olmak, evli olmak ve çocuk sahibi olmak kriterleri ise en önemsiz kriterler olarak bulunmuştur. Yaşça büyük olanlar (23-30 yaş) kendilerini yetişkin olarak değerlendirmekle birlikte yaşça daha küçük katılımcılar (18-22 yaş) rol geçişleri, aile kapasitesi, normlara uyma ve biyolojik geçişlere ilişkin yetişkinlik kriterlerini 23-30 yaş grubundaki bireylere kıyasla daha önemli olarak değerlendirmiştir. Kadın katılımcılar rol geçişleri, aile kapasitesi ve normlara uyma kriterlerini erkek katılımcılara kıyasla daha önemli olarak değerlendirmiştir. Üretkenlik ilgisi hem öznel yetişkinlik algısında anlamlı bir farklılık oluşturmuş hem de öznel iyi oluş düzeyini hem kadın hem de erkek örneklemde yordayan en önemli değişken olarak bulgulanmıştır. Bu anlamda, yetişkinliğe ulaştığını düşünen bireylerin üretkenlik düzeyleri yetişkinliğe ulaşmadığını düşünen bireylerin üretkenlik düzeylerinden daha yüksektir ve yaşam doyumu ve üretkenlik ilgisi arasında pozitif yönde bir ilişki vardır. Tüm bu sonuçlar ilgili literatür çerçevesinde ele alınarak tartışılmıştır.

The aim of this study was to learn the conceptualizations of individuals aged between 18 and 30 years with respect to the transition to adulthood and to examine the relationship between considering themselves as adults and their levels of productivity and well-being. For this purpose, 391 students (274 women and 117 men) continuing higher education in various universities in Ankara were asked to fill out the demographic information form, the adulthood criteria scale, the positive-negative affection scale, life satisfaction scale, loyola generativity scale and social generativity scale. As a result of the analysis; to take responsibility for the consequences of their behaviour, to be financially independent from their parents, to establish an equal relationship with their parents, and to decide on their personal beliefs and values independently from their parents and other influences were found to be most important were found to be the most important criteria with respect to assessments of adulthood criteria. Whereas the criteria of having had sex, being married and having children were found to be least important. Even though those who were older (23-30 years old), were more likely to evaluate themselves as adults, those in the 18-22 age group have considered the adulthood criteria related to role transitions, family capacity, adherence to norms, and biological transitions as more important than those aged 23-30 years. With this respect, generativity levels of individuals who thought that they had reached adulthood were higher than the generativity levels of individuals who thought that they did not reach adulthood and there is a positive correlation between life satisfaction and interest in generativity. All these results are discussed within scope of the related literature.