Militarizmin anayasal sonuçları: 1961 Anayasası`nda 1971 değişikliklerinin 1982 Anayasası`na olan etkileri

Abstract

Temel olarak militarizmin anayasalar üzerindeki etkisi doğrultusundadeğerlendirdiğimiz bu çalışmada, anayasalardaki değişimleri esas olarak asker–siyaset,asker–devlet ilişkilerinin sonuçları üzerinden anlamaya çalıştık. Darbelerin anayasalarlaetkileşimleri ve özellikle 1971 Askeri Muhtırasının dönüştürücü etkisi en önemli adımolarak ele alınmıştır. 1982 Anayasasının arkasındaki militarist birikim ortayaçıkarılmıştır.Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde ordu modernleşmesininartık zorunluluk olduğu yaklaşımı ordunun ülke siyaseti üzerindeki etkisi ile beraberdeğerlendirilmiştir. II. Mahmut ve III. Selim'in askeri ve ekonomik alanda yapmış olduğureform çalışmaları, yeniçeri ocağının kapatılması süreci ile birlikte ele alınmıştır. OsmanlıDevleti'nin ilk ve son anayasası olan Kanun-i Esasi'ye geçiş modernleşme ile bağkurularak açıklanmıştır. İkinci Meşrutiyetle yerleşen anayasacılığın toplumsal temelbuluşuna dikkate çekilmiştir. Cumhuriyetin ilk dönemini ele alan ikinci bölüme KurtuluşSavaşı ve cumhuriyete yönetimine geçiş döneminde ordu-devlet ilişkisi irdelenmiş, 1920Anayasası ve sonrasında orduyla ilişkiler ele alınmıştır. 1960 Darbesini hazırlayannedenler, ordunun devlet yönetimine el koyması, kaos ortamı; ikinci bir darbe olan 1971askeri müdahalesi ve sonrasında anayasal dönüşüm açıklanmıştır. Son bölüm olanüçüncü bölümde ise askeri müdahale ve darbelerden olumsuz etkilenen Türkanayasacılığının üretmek zorunda kaldığı 1982 Anayasası incelenmiştir. 1982Anayasasında 1971 Anayasa değişikliklerinin esas alındığı, 1971 – 1982 Anayasakarşılaştırmaları yapılarak çözümlenmiştir.Sonuç olarak militarizm Türk Anayasa tarihinde her zaman ağır basan bir unsurolmuş ve ordunun devlet idaresine el atmasının anayasacılığı gerilettiği, dolayısıylademokrasi ve siyasi hayatı olumsuz yönde etkilediği tespitine varılmıştır.

In this study, which we consider mainly in the light of the impact of militarism onconstitutions, we tried to understand the changes in constitutions mainly through theresults of military imiz politics, soldiers ult state relations. The interaction of the coupwith the constitutions and the transformative effect of the 1971 Military Memorandumwere considered as the most important steps. The militarist accumulation behind the 1982Constitution has been revealed.The study consists of three parts. In the first chapter, the approach that armymodernization is now necessary is evaluated together with the effect of the army on thecountry's politics. II. Mahmut and III. The reform studies of Selim in the military andeconomic fields were discussed together with the process of closing the Janissary House.The transition to Kanun-i Esasi, the first and last constitution of the Ottoman Empire, wasexplained by linking with modernization. It was taken into consideration the social basisof the constitutionalism settled in the Second Constitutional Monarchy. The second partof the first period of the Republic was examined in the period of the War ofIndependence and the transition to the Republican administration. The relationshipbetween the army and the state and the relations with the army were discussed. Themotives of the 1960 coup, the seizure of the state by the army, chaos environment; The1971 military intervention, which was a second coup, and the constitutionaltransformation after it were explained. In the third chapter, the 1982 Constitution, whichhad been produced by Turkish constitutionalism, which was adversely affected bymilitary intervention and coups, was examined. It was resolved in the 1982 Constitutionby making 1971 - 1982 constitutional comparisons based on the 1971 constitutionalamendments.As a result, militarism has always been a dominant element in the history of the TurkishConstitution, and it has been determined that the conquest of the army by the stateadministration has diminished constitutionalism and thus adversely affect democracy andpolitical life.