Psikolojik danışman adaylarının öz yeterliklerinin kişisel kararsızlık ve mesleki karar pişmanlıklarına etkisi

Abstract

Kariyer insanların hayatında verdiği en önemli kararlardan biridir ve tüm yaşamlarını etkilemektedir. Kariyer seçimi ise, bireyin sahip olduğu kişilik özellikleri, tutumları, mesleki değerleri ve çevresindeki sosyal faktörlerin etkileşiminden doğan bir süreçtir. Birey mesleki kararını verirken doğru adım atmadığı takdirde iş hayatına atıldığında `kişisel kararsızlıklar` ve verdikleri karardan `pişmanlık` duyma gibi hisleri deneyimlemektedir. Bu durum özellikle okuldan işe geçiş sürecinde yaşanmaktadır. Bu bilgilerden hareketle Psikolojik danışman adaylarının öz yeterliklerinin kişisel kararsızlık ve mesleki karar pişmanlıklarına etkisi incelenmiştir. Araştırmanın kapsamına 1 devlet, 1 özel üniversite olmak üzere toplam 297 Psikolojik Danışma ve Rehberlik Anabilim dalı öğrencisi katılmıştır. Veri toplama aracı olarak Psikolojik Danışma Öz Yeterlik ölçeği (PDÖÖ), Kişisel Karar Ölçeği (KKÖ) ve Mesleki Karar Pişmanlık Ölçeği (MKPÖ) kullanılmıştır.Psikolojik danışman adaylarının öz yeterlik, kişisel kararsızlık ve mesleki karar pişmanlıklarının cinsiyete göre incelenmesinde bağımsız gruplar arası t testi kullanılmıştır. Elde edilen bulgular doğrultusunda, psikolojik danışman adaylarının öz yeterlik ve kişisel kararsızlık puanlarının cinsiyete göre anlamlı farklılık göstermediği fakat mesleki karar pişmanlık puanlarının cinsiyete göre anlamlı farklılık gösterdiği bulunmuştur. Yaş ve programı seçme nedenlerinin de incelendiği bu çalışmada; yaş ile öz yeterlik arasında, programı seçme nedeni ile mesleki karar pişmanlık arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Diğer yandan psikolojik danışman adaylarının sınıf düzeylerinin öz yeterlik, kişisel kararsızlık ve mesleki karar pişmanlıklarına etkisi incelenmiş, öz yeterlik ve mesleki karar pişmanlıklarının sınıf düzeylerine göre anlamlı farklılık gösterdiği sonucuna varılmıştır. Öz yeterliğin değişkenleri etkileyip etkilemediği korelasyon analizi yapılarak incelenmiş ve öz yeterlik ile kişisel kararsızlık puanları arasında negatif yönde, düşük düzeyde anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Aynı şekilde öz yeterlik ve mesleki karar pişmanlık puanları incelenmiş ve yine negatif yönde düşük düzeyde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Değişkenler arasındaki etkinin hangisinden kaynaklandığını belirlemek için ise regresyon analizi kullanılmış, Kişisel kararsızlık puanlarının öz yeterliği düşük düzeyde açıkladığı sonucuna ulaşılmıştır.Araştırmanın bulgularından elde edilen bilgiler doğrultusunda öz yeterliğin kariyer karar verme sürecinde önemli bir kavram olduğu ve psikolojik danışman adaylarının meslek hayatındaki kararsızlık ve pişmanlık duygularını etkileyebileceği yorumu yapılarak tartışılmıştır. Bilimsel bilgiye ışık tutmak ve psikolojik danışmanlara yol göstermek amacıyla araştırmanın sonuçlarına yönelik öneriler sunulmuştur.Anahtar Sözcükler: Kariyer Psikolojik Danışmanlığı, Öz Yeterlik, Kişisel Kararsızlık, Mesleki Karar Pişmanlığı

Career is one of the most essential choices people make in their life and it effects their entire lifetime. Career choice can be defined as a process emanated from the interaction of individuals personal characteristic, attitudes, professional value and the social factors in the environment. If an individual does not go through the proper channels while making a vocational decision, the person will experience feelings such as regret and personal indecision when they join the business life. This situation happens especially in the transition from school to work. Based on these data, the effects of psychological counselor candidates' self-efficacy on the personal indecision and the regrets of vocational decision have been surveyed. In total, 297 students from a private and a public university from the department of psychological counseling and guidance have joined this survey. Psychologist counselor self-efficacy scale (PCES) personal decision scale (PDS) and vocational choice regret scale (VCR) are the tools used for data collection.T test has been conducted among independent groups to determine self-efficacy, vocational choice regret, personal indecision of psychological candidates according to the examination of gender. In accordance with the findings acquired, psychological counselor candidates' self-sufficiency and personal indecision have not showed significant discrepancy based on gender, however, professional decision regrets have a significant discrepancy based on gender. In this study which also examines the reasons of age and program selection; there has been found meaningful relation between age and self-efficacy and between the reason of selecting the program and vocational choice regret. On the other hand, the effects of class level of psychological counselor candidates on self-efficacy, personal indecision and professional decision regret have been surveyed and the survey has concluded that there is a significant discrepancy of self-efficacy and professional decision regret based on class level. Whether self-efficacy has affected variabilities or not has been surveyed with correlation analysis and the survey has showed that there is a negative discrepancy among self-efficacy and professional indecision points. In the same way, self-efficacy and vocational decision regret points have been examined and a low-level meaningful relation has been found once again. To determine which one of them have caused the effect among variables, the regression analysis has been applied. It has been concluded that personal indecision regret points have indicated self-efficacy in a low rate. In accordance with the findings taken from survey, it has been discussed and interpreted that self-efficacy is an important notion in the process of career decision and it can affect indecision and regret feelings in the psychological counselor candidates' career. To enlighten scientific knowledge and guide psychological counselors, suggestions have been made according to the results from the survey.Key Words: Psychological Counselor Candidates' Career, Self-Efficacy, Personal İndecision, Professional Decision Regret