Oyun mekanları tasarım ölçütlerinin `yapılandırılmış çevre` bağlamında değerlendirilmesi

Abstract

Çocuklar gerçek deneyimleri; çevrelerini, nesneleri ve fikirlerin birbiriyle nasıl ilişkilendirildiğini keşfederek kazanırlar. Çocuk mekânları, çocukların bu deneyimleri kazanmalarında etkin bir yere sahiptir. Bu mekânların tasarım kurgusunda, çocukların ergonomik, duyusal, algısal ve zihinsel boyutları yer alır. Çocuk ne kadar fazla uyarıcı ile tanıştırılırsa, onun çeşitli alanlardaki gelişimi de o kadar desteklenir. Mekân içerisinde yaratılan çeşitlilik öğrenme ve oyun olanaklarını artıracağından çocukların bu doğrultuda gelişimine daha fazla katkısı olacak ve bu katkı da ilerideki yaşamı üzerinde etkin bir rol oynayacaktır.Çalışmanın konusu; günümüzde kapalı mekânlarda oldukça yaygınlaşan `çocuklar için tasarlanan oyun alanlarında mekân-donatı ilişkisini ışık, doku, renk, malzeme ve form açısından incelenmesi ve bu mekânların çocuk gelişimi ve algısı üzerindeki etkisi` nin değerlendirilmesidir. Araştırmada oyun kavramı ve kuramları, çocukların mekân algısı, çocuk oyun mekânları, yapılandırılmış çevre, mekânsal uyarıcı ve deneyimin çocukların oyun algısının mekânsal yansımaları olan ışık, renk, doku ve malzemenin oyun alanlarındaki kullanımları değerlendirilmektedir. Daha sonra hızla çoğalan oyun mekân çeşitleri incelenerek durum tespiti yapılmış olup, ardından mekân tasarımı ve çocuk gelişim uzmanı kişilere uygulanan araştırma anlatılmıştır.Bu çalışmada, çocuklar için tasarlanan oyun mekânlarında çocuk gelişimi, tasarım süreci ve tasarım kriterleri ele alınarak mevcut oyun mekânları değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmede, çocuklar için tasarlanmış oyun mekânlarında göz ardı edilen gereksinimler, oyun mekânlarında kullanılması gereken renk, doku, ışık ve malzeme kriterleri incelenmiştir. Aynı zamanda çocuk oyun alanları tasarımında iki farklı disiplin olan mekân tasarımının ve çocuk gelişiminin oyun mekânlarının tasarım ölçütleri değerlendirilmektedir. Çocuk gelişimine yeterli ve doğru katkıyı sağlaması açısından mekân tasarımında pek çok nokta büyük öneme sahiptir. Çalışma; bu noktalar üzerine değerlendirmelerde bulunacaktır.Anahtar Kelimeler; Oyun mekânları, Yapılandırılmış Çevre, Işık, Renk, Doku, Malzeme.

Children gain real experiences by discovering and associating their environment, the objects and ideas around them. Children spaces have an effective place for gaining these experiences. In addition, design set-up of children spaces covers children' ergonomic, sensory, perceptual and mental developmental dimensions. Since the learning medium and development of children is play, the subject area is play spaces; the more children encounters stimulation of different fields, the better they are supported by their environment and this improvement of diversity of learning and opportunities are encountered in play spaces. In this respect, the subject of the study is; indication of design dimensions of proliferating play spaces in various multi-purpose interior spaces emphasizing space- furnishings relations besides light, colour, texture and material on children development and their spatial perception. In accordance the study assesses; concept and theories of play, children' perception of play, type of play spaces, structured environment, spatial stimulation and experience which affects children' spatial apprehension through light, colour, texture and material. Afterwards a survey study is applied to evaluate design dimensions which were established to determine in the literature review and observational study around 60 play spaces to the experts of space designer and early child pedagogic'. So, the evaluation of the design process and criteria's to handle current state of play spaces. This evaluation is the assessment of disregarded requirements and criteria's of light, colour, texture and material in the play spaces. Therewithal research of design dimensions with experts of two different disciplines whom are spatial designer and early child pedagogic' which is a crucial issue because of the developmental contribution on children. Thus, the study will make an evaluation on all above mentioned argument.Key Words; Play Spaces, Structured Environment, Light, Colour, Texture, Material.