Türkçe ve Macarcanın yapım eklerinin karşılaştırılması

Abstract

Türkçe ve Macarca arasındaki köken ilişkisi, yüz yılı aşkın bir süredir tartışılmakta olan bir meseledir. Türkçeden Macarcaya geçmiş birçok kelimenin varlığı bilinmekle beraber, iki dil arasındaki ilişkinin sırf kelime alışverişi düzeyinde mi kaldığı, yoksa yapısal ortaklık ve etkileşimlerden mi ileri geldiği meselesi henüz yeterince aydınlatılabilmiş değildir. Tarihin farklı dönemlerinde Macarların çeşitli Türk topluluklarıyla -Hazarlar, Avrupa Hunları, Peçenekler ve Osmanlılar- çok sıkı ilişkileri olmuş ve bu ilişkiler tabii olarak dile de yansımıştır. Ural-Altay dil ailesi teorisi ortaya atıldığında her iki dilin aynı dil ailesine mensubiyeti ileri sürülmüşse de zamanla bu görüş bırakılarak Ural ve Altay'ın iki farklı dil ailesi teşkil ettiği görüşü kabul edilmiş, böylece Türkçe ve Macarca farklı dil aileleri içinde değerlendirilmeye başlanmıştır. Türkçe ile Macarca arasındaki benzerlikler tarihsel yakınlıklardan dolayı meydana gelen bir ödünçleme mi, yoksa bu iki dil gerçekten aynı kökenden mi geliyor? Bu hususla ilgili yapılacak her yorum, kanıt gerektirir. Bunun için de karşılaştırmalı çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır. Her iki dilin eklemeli bir yapıya sahip olması, öncelikle iki dil arasındaki ek karşılaştırmalarının ne kadar önemli olduğu gerçeğini ortaya koymaktadır. Bu amaçla tezde, Türkçedeki yapım ekleri ile Macarcadaki yapım ekleri arasındaki benzerlik ve farklılıklar, tanıklar eşliğinde yapı ve işlev boyutuyla tartışılmaya çalışılmaktadır.Anahtar Kelimeler: Türkçe, Macarca, yapım ekleri, dil aileleri, Ural-Altay

The relationship of origin between Turkish and Hungarian languages has been a matter of debate for more than a century. Although there are many words in Hungarian borrowed from Turkish, the question of whether the relationship between these two languages is only based on word exchange is yet to be clarified. In different periods of history Hungarians have had close relationship with different Turkish communities such as Khazars, European Hun Empire, Pechenegs and Ottomans, Turks and these relationship has naturally been reflected on their language. Even though Turkish and Hungarian were taken to be members of the same family when theory of then Ural-Altaic family was first proposed, later this view has been abandoned. Thus, Turkish and Hungarian have been taken to be members of distinct language families. Are the similarities between Turkish and Hungarian languages due to borrowings as a consequence of historical affinities or do these two languages come from the same origin? A comprehensive answer to this question requires extensive evidence. Comparative studies are requirement for such an endeavour. The fact that both languages are agglutinative shows that it is quite important to compare affixes. With the purpose, in this thesis, the similarities and differences between derivational affixes in Turkish and Hungarian will be discussed in terms of structure and function.Key Words: Turkish, Hungarian, derivational affixes, language families, Ural-Altai