Diyarbakır sulu koşullarında II. ürün olarak yetiştirilen sorgum x sudanotu melezi (Sorghum bicolor x Sorghum sudanense Stapf) ve sudanotu [Sorghum sudanense (Piper) Stapf] çeşitlerinde hasat zamanının verim ve verim unsurlarına etkisi

Abstract

Bu araştırma, Diyarbakır ili sulu koşullarında ikinci ürün olarak yetiştirilen bazı sorgum x sudanotu melezi ile sudanotu çeşitlerinin uygun hasat zamanlarını belirlemek amacıyla 2015 yılı vejetasyon döneminde yürütülmüştür. Araştırmada, Sugar Graze-II ve Nutri-Honey sorgum x sudanotu melez çeşitleri ile Gözde-80 sudanotu çeşidinde, üç farklı hasat zamanı (tam çiçeklenme, süt olum, hamur olum)'nın verim ve verim unsurlarına etkileri incelenmiştir. Deneme, tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine göre 4 tekrarlamalı olarak kurulmuştur. Çeşitler ana parsellere, hasat zamanları ise alt parsellere yerleştirilmiştir. Araştırmada bitki boyu, ana sap çapı, bitkide kardeş sayısı, bitkide yaprak sayısı, bitkide yaprak oranı, bitkide sap oranı, yeşil ot verimi, kuru ot verimi, ham protein oranı, ham protein verimi, asit deterjanda çözünmeyen lif (ADF) oranı ve nötral deterjanda çözünmeyen lif (NDF) oranı özellikleri ele alınmıştır.Araştırma sonucunda; bitki boyu, kuru ot verimi, ham protein oranı, ham protein verimi, ADF ve NDF oranı bakımından çeşitler arasında istatistiksel anlamda p≤0.05 ve/veya p≤0.01 düzeyinde farklılıklar tespit edilmiştir. Ana sap çapı, bitkide kardeş sayısı ve bitkide yaprak sayısı hariç, incelenen diğer tüm özellikler üzerine hasat zamanının etkisi istatistiksel açıdan p≤0.01 düzeyinde önemli olmuştur. Buna göre, hasat zamanının ilerlemesine bağlı olarak; bitki boyu, ana sap çapı, bitkide kardeş sayısı, bitkide sap oranı, yeşil ot verimi, kuru ot verimi ve ham protein veriminin arttığı; bununla birlikte yem kalitesinin önemli göstergelerinden olan bitkide yaprak sayısı, bitkide yaprak oranı, ham protein oranı, ADF ve NDF oranlarının azaldığı belirlenmiştir. Araştırmada, ele alınan birçok özellikler yönünden Gözde-80 sudanotu çeşidi öne çıkmış olup; çeşitlerin ortalaması olarak en yüksek yeşil ot verimi (7066.4 kg/da), kuru ot verimi (1931.3 kg/da) ve ham protein verimi (244.17 kg/da) hamur olum döneminde hasat edilen bitkilerden elde edilmiştir.

This research was conducted to determine the appropriate harvesting time of some cultivars of sorghum x sudangrass hybrid and sudangrass grown as the second crop in Diyarbakır irrigated conditions on the vegetation period of 2015. In this study, it was investigated the effects of yield and yield components of three different harvesting time (completely blooming, milk and dough stages) of some cultivars of Sugar Graz II and Nutri-Honey sorghum x sudangrass hybrid and sudangrass Gözde-80. The field experiment was arranged in respect to the randomized complete block experimental design as split plot with four replications. It was arranged cultivars in main blocks and harvesting times in sub-blocks. In this research, plant height, main stem diameter, number of tillers per plant, number of leaf per plant, leaf ratio per plant, stem ratio per plant, green forage yield, hay yield, crude protein rate, crude protein yield, acid detergent fibre (ADF) ratio and neutral detergent fibre (NDF) ratio characters were investigated.At the result of this study, it was identified statistically differences at the level p≤0.05 and/or p≤0.01 in terms of cultivars of plant height, hay yield, crude protein rate, crude protein yield, ADF and NDF. The effect of harvesting time on all other properties that investigated was statistically significant at p≤0.01 level except the properties of main stem diameter, number of tillers per plant and number of leaf per plant. According to this, it were determined depending on harvested at advanced plant maturity that plant height, main stem diameter, number of tillers per plant, leaf ratio per plant, green forage yield, hay yield and crude protein yield were tended to increased; however, the ratios of number of leaf per plant, leaf ratio per plant, crude protein rate, ADF and NDF were tended to decreased. In the study, Gözde-80 sudangrass came to the fore in the direction of many properties that investigated; the highest average green forage yield (7066.4 kg/da), hay yield (1931.3 kg/da) and crude protein yield (244.17 kg/da) of cultivars were obtained during the period at dough stages.