Siirt koşullarında kişniş çeşit, hat ve populasyonlarının agronomik ve kalite özelliklerinin belirlenmesi

Abstract

Bu araştırma, Siirt koşullarında bazı kişniş (Coriandrumsativum L.) çeşit, hat ve populasyonlarınınagronomik ve kalite özelliklerini belirlemek amacıyla 2016-2017 vejetasyon döneminde yürütülmüştür. Araştırmada; Hat Telci kişniş hattı, Siirt ve Irak populasyonları ile Arslan, Gürbüz, Gamze, Erbaa, Kudret-K, Pel-Mus kişniş çeşidi bitkisel materyal olarak kullanılmıştır. Araştırmada deneme, tesadüf blokları deneme desenine göre 4 tekrarlamalı olarak kurulmuştur. Çalışmada; çıkış süresi (gün), ilk çiçeklenme süresi (gün), %50 çiçeklenme süresi (gün), vejetasyon süresi (gün) gibi fenolojik gözlemler ile bitki boyu, dal sayısı, şemsiye sayısı, ana şemsiyede şemsiyecik sayısı, biyolojik verim, tohum verimi, hasat indeksi, bin meyve ağırlığı, uçucu yağ oranı, uçucu yağ verimi, uçucu yağ bileşenleri gibi tarımsal özellikler incelenmiştir. İncelenen tüm parametreler bakımından genotipler arasında istatistiki anlamda önemli farklılıklar belirlenmiştir. Araştırma sonucuna göre genotiplerin; çıkış süresi 17-23 gün, ilk çiçeklenme süresi 135-144 gün, %50 çiçeklenme süresi 145-154 gün, vejetasyon süresi 196-220 gün, bitki boyu 39.0-78.4 cm, dal sayısı 6.31-9.52 adet, şemsiye sayısı 6.75-18.00 adet/bitki, ana şemsiyede şemsiyecik sayısı 4.25-5.75 adet, biyolojik verim 350.31-705.59 kg da-1, tohum verimi 103.5-184.6 kg da-1, hasat indeksi % 18.88-31.23, bin meyve ağırlığı 6.75-12.55 g, uçucu yağ oranı % 0.26-0.61, uçucu yağ verimi 0.30-0.90 L da-1 ve linalool oranının % 71.10-89.04 arasında değişim gösterdiği saptanmıştır. Bu sonuçlara göre, Siirt ili iklim ve toprak koşullarında; meyve ve uçucu yağ verimi amacıyla Gamze kişniş çeşidinin yetiştirilmesi önerilmiştir.

This research was carried out to determine agronomic and quality characteristics of some coriander (Coriandrumsativum L.) cultivar, line, and populations during 2016-2017 vegetation period under Siirt conditions. Hat Telci line, Siirt and Irak populations, and Arslan, Gürbüz, Gamze, Erbaa, Kudret-K, and Pel-Mus coriander cultivars were used as plant material.In the research, the trial was set up according to randomized complete blocks experimental design with four replicates. In the study, phenological parameters such as; number of days to germination, to first flowering, to 50% flowering and vegetation period, plant length, number of branches, number of umbels, number of umbellates, biological yield, seed yield, harvest index, thousand fruit weight, essential oil content, essential oil yield and essential oil components were investigated. Statistically significant differences were observed between genotypes in terms of all parameters examined.According to the result, germination time (day), first flowering time (day), 50%flowering time (day), vegetation period (day), plant height,number of branches, number of umbels, number of umbellates, biologic yield, fruit yield, harvest index, thousand fruit weight, essential oil rate, essential oil yield and essential oil compositionwere changed between 17.0-23.0 (day), 135-144 (day), 145-154 (day), 196-220 (day), 39.0-78.4 cm, 6.31-9.52 number, 4.25-5.75 number, 3500.3-7055.90 kg ha-1, 1035.0-1846.0 kg ha-1, 18.88-31.23%, 6.75-12.55 g, 0.26-0.61%, 3.0-9.0 L ha-1, and 71.10-89.04%, respectively.According to these results, under the climate and soil conditions of Siirt; `Gamze` coriander cultivar was suggested for fruit and essential oil yield.