Siirt yöresinde doğal olarak yetişen Cynara syriaca B. tipleriile Cynara scolymus L. türü enginarlarında etken madde tespiti

Abstract

Bu proje, festivallere adını vermiş olan kadim ve ilginç bir sebze olan enginar bitkisinde etken madde içeriklerinin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Özellikle sağlık açısından insanoğlunun çok önem verdiği bir sebze olan enginar mitolojide de yer edinmiştir. Deneme, Siirt Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümünde yürütülmüştür. Proje yeri, Cynara syriaca türünün yetiştiği ender yerlerden biridir. Bitkisel materyal olarak, kültüre alınmış Cynara scolymus (Sakız ve Bayrampaşa) ile Cynara syriaca türüne ait (1 dallı, 7 dallı, 14 dallı, 21 dallı ve 28 dallı) tipler kullanılmıştır.Farklı türlerdeki enginar çeşit ve tiplerine ait yaprak örneklerinde etken madde içeriklerinin tespiti gerçekleştirilmiştir. Her iki türe ait bitkilerde, baş sayısı, dal sayısı, dikenlilik, tohum sayısı, tohum ağırlığı, yaprak şekli, brakte rengi, brakte ucu şekli, taze yaprak ağırlığı, kuru yaprak ağırlığı, biomass, toplam baş ağırlığı, baş ağırlığı/baş sayısı, baş sayısı/dal sayısı, etken madde/baş ağırlığı, etken madde/baş sayısı, etken madde/dal sayısı, tohum ağırlığı/baş ağırlığı, baş ağırlığı/dal sayısı ve tohum sayısı/dal sayısı özellikleri incelenmiştir. Araştırma sonunda; beklenilenin aksine kültüre alınan enginar çeşitlerinin etken madde açısından Cynara syriaca türüne ait bitkilerden daha zengin olduğu saptanmıştır. Etken madde/dal sayısı, etken madde/baş ağırlığı, etken madde/baş sayısı, tohum ağırığı/baş ağırlığı, baş ağırlığı dal sayısı, taze yaprak ağırlığı, kuru yaprak ağırlığı, biomass, yaprak şekli, brakte rengi, brakte ucu rengi, dikenlilik, dal sayısı ve baş sayısı açısından Cynara syriaca genotiplerinin daha yüksek değerlere sahip olduğu, tohum sayısı, tohum ağırlığı, baş ağırlığı/baş sayısı, baş sayısı/dal sayısı ve tohum sayısı/dal sayısı açısından ise kültüre alınmış Cynara scolymus türüne ait çeşitlerin (Sakız ve Bayrampaşa) üstün değerlere sahip olduğu tespit edilmiştir.

This project was carried out to determine the active ingredient content of the artichoke plant, anancient and interesting vegetable that has given its name to the festivals. Especially in terms of health, it is also a vegetable that human beings attach great importance to. The experiment was conducted in the Department of Horticulture, Faculty of Agriculture, Siirt University. The project site is one of the rare places where Cynara syriaca grows. Cynara scolymus (Sakız and Bayrampaşa) and Cynara syriaca (1 branched, 7 branched, 14 branched, 21 branched and 28 branched) types were used as vegetable material. Determination of active ingredient contents in leaf samples belonging to different types and typesof artichokes was performed. In the plants belonging to both species, number of heads, number of branches,being spiny, number of seeds, seed weight, leaf shape, bract color, bract shape, fresh leaf weight, dry leafweight, biomass, total head weight, head weight/head count, number of heads/branches, activeıngredient/head weight, active ıngredient/number of heads, number of active ıngredient/number of branches, seed weight/head weight, head weight/number of branches and number of seeds/number ofbranches were examined. At the end of the research; In contrast to the expected artichoke varieties were found to be richerthan the Cynara syriaca species. Active ıngredient/number of branches, active ıngredient/head weight,active ıngredient/number of heads, seed weight/head weight, head weight number of stems, fresh leaf weight, dry leaf weight, biomass, leaf shape, bract color, top of bract color, being spiny, barbed Cynara syriaca types are higher in terms of number of branches and number of heads, seeds, seed weight, head weight/head count, number of heads/number of branches and number of seeds/number of branches and Cynara scolymus cultivated varieties (Sakız and Bayrampaşa) have been found to have superior values.