Siirt ekolojik koşullarında farklı sıra üzeri mesafelerinin adaçayında (Salvia officinalis L.) bazı kalite kriterlerine ve uçucu yağ kompozisyonuna etkisi

Abstract

Tıbbi adaçayı (Salvia officinalis L.) bitkisinin materyal olarak kullanıldığı bu araştırma 2018 yılında Siirt ekolojik koşullarında yürütülmüştür. Adaçayında farklı sıra üzeri mesafelerinin uygulandığı deneme; Siirt Üniversitesi Ziraat Fakültesi deneme alanlarında tesadüf blokları deneme desenine göre dört tekerrürlü olarak kurulmuştur. Deneme sıra arası mesafe 70 cm, sıra üzeri mesafeler 20, 30, 40, 50 ve 60 cm olarak denenmiştir. Araştırmada, bitki boyu (cm), dal sayısı (adet), yaprak boyu (cm), yaprak eni (cm), gövde kalınlığı (cm), uçucu yağ oranı (%) ve uçucu yağ bileşenleri incelenmiştir.Sonuçlar genel olarak değerlendirildiğinde, sıra üzeri mesafesinin yaprak uzunluğu, yaprak eni ve gövde kalınlığı üzerine etkisi istatistiksel olarak önemli bulunmazken, bitki boyu, dal sayısı, uçucu yağ oranı üzerine etkisi istatistiksel olarak önemli bulunmuştur.Araştırma sonuçlarına göre en yüksek bitki boyu 36,49 cm ile 20 cm sıra üzeri mesafesinden, en düşük bitki boyu ise 28,32 cm ile 50 cm sıra üzeri mesafesinden alınmıştır. En yüksek dal sayısı 7,62 adet ile 60 cm sıra üzeri mesafesinden, en düşük dal sayısı 5,50 adet ile 40 cm sıra üzeri mesafesinden elde edilmiştir. En yüksek uçucu yağ oranı % 1,15 ile 20 cm sıra üzeri mesafesinden, en düşük uçucu yağ oranı % 0,86 ile 60 cm sıra üzeri mesafesinden alınmıştır. Ayrıca sıra üzeri mesafeleri arttıkça uçucu yağ oranlarında azalma meydana geldiği görülmüştür. Başlıca uçucu yağ bileşenleri ise; á-Thujon, Camphor, 1,8-Cineole, Endo-Borneol, l-Limonene, Bornylacetate, Epiglobulol, trans-Caryophyllene, à- Caryophyllene, á-Myrcene ve à-Terpenine olarak bulunmuştur.

Salvia officinalis L. plant was used as material in this research in 2018 was carried out in Siirt ecological conditions. The experiment in which distances of different intrarows are applied in sage; Siirt University Faculty of Agriculture in the trial field according to the randomized block trial design was established as four replications.The distance between rows was 70 cm and the distance of intrarows was 20, 30, 40, 50 and 60 cm. In the study, plant height (cm), number of branches (pieces), leaf length (cm), leaf width (cm), stem diameter (cm), essential oil ratio (%) and essential oil components were determined.When the results were evaluated in general, the effect of on-line distance on leaf length, leaf width and body thickness were not statistically significant. However, the effect of intarow distance on the number of plant height branch number of essential oil was statistically significant.According to the results of the study, the highest plant height was 36.49 cm from intrarow distance 20 cm and the lowest plant height 28.32 cm from a row distance 50 cm. The highest number of branches was obtained from 7,62 pieces with 60 cm intrarow spacing, and the lowest number of branches was 5,50 and 40 cm intrarow spacing. The highest volatile oil content of 1.15% from 20 cm intrarow distance, the lowest volatile oil ratio was taken from 0.86% to 60 cm intrarow distance. In addition, as the intrarow distances increased, volatile oil ratios decreased. In addition, as the intrarow distances increased, volatile oil ratios decreased. Major essential oil components are; á-Thujon, Camphor, 1,8-Cineole, Endo-Borneol, l-Limonene, Bornylacetate, Epiglobulol, trans-Caryophyllene, à-Caryophyllene, á-Myrcene and à-Terpenine.