Siirt Üniversitesi Kezer kampüs alanında bulunan Thymbra spicata L. var. Spicata, Hypericum triquetrifolium Turra. ve Hypericum scabrum L.`un morfolojilerinin ve kalite özelliklerinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışma Siirt Üniversitesi Kezer Yerleşkesi Florası'nda bulunan Zahter bitkisi ve kantaron türlerinin morfolojik ve kalite özelliklerinin belirlenmesi amacıyla 2016 yılında yürütülmüştür. Araştırmada Siirt Üniversitesi Kezer Yerleşkesinde doğal yayılışı bulunan Zahter (Thymbra spicata L. var. spicata), Pırpır Otu (Hypericum triquetrifolium Turra.) ve Kepir otu (Hypericum scabrum L.) bitkisel materyal olarak kullanılmıştır. Üzerinde çalışma yapılan türlerin farklı bakılarda (kuzey, güney, doğu, batı) ve farklı hasat zamanlarındaki (zahter: çiçeklenme öncesi, tam çiçeklenme ve çiçeklenme sonrası; kantaron: tam çiçeklenme ve çiçek-meyve dönemi) morfolojik özellikleri ve kalite özellikleri belirlenmiştir. Zahter'de, Tesadüf Bloklarında Bölünmüş Parseller Deneme Desenine göre, Kantaron türlerinde Tesadüf Bloklarında Bölünen Bölünmüş Parseller Deneme Desenine 4'er tekrarlamalı olarak örnekleme yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; zahterde bitki boyu 14.10-30.20 cm, gövde taban kalınlığı 0.28-0.83 cm, yaprak boyu 0.70-1.33 cm, yaprak eni 0.20-0.33 cm, çiçek sayısı 16.00-64.76 adet/bitki, kaliks boyu 0.58-0.78 cm, petal boyu 0.35-0.60 cm, pedisel uzunluğu 0.48-0.65 cm ve uçucu yağ oranı % 2.13-3.15, uçucu yağda Karvakrol oranının % 39.29-65.97 arasında değişmiştir. Hypericum triquetrifolium'da bitki boyu (27.55-53.43 cm), gövde taban kalınlığı (0.25-0.38 cm), yaprak boyu (0.48-1.65 cm), yaprak eni (0.15-0.25 cm), çiçek sayısı (83.25-281.50 adet/bitki), kaliks boyu (0.25-0.35 cm), petal boyu (0.60-1.03 cm), pedisel uzunluğu (1.05-1.38 cm), kapsül boyu (1.32-1.64 mm), kapsül eni (1.35-1.82 mm), kapsül ağırlığı (0.0013-0.0033 g) ve hiperisin miktarı (0.6-5.28 g) arasında değişirken, Hypericum scabrum'da ise aynı özellikler sırası ile 36.85-61.90 cm, 0.39-0.68 cm, 0.48-1.03 cm, 0.20-0.35 cm) 40.00-311.25 adet/bitki, 0.18-0.25 cm, 0.56-0.90 cm, 0.83-0.98 cm, 2.00-2.22 mm, 2.10-2.44 mm, 0.0032-0.0077 g ve hiperisin miktarı 0.50-4.11 g arasında değişmiştir.Anahtar Kelimeler: Thymbra spicata L. var. spicata, Hypericum triquetrifolium Turra. Hypericum scabrum L. hasat zamanı, uçucu yağ oranı, uçucu yağ kalitesi, hiperisin miktarı.

This study was carried out in 2016 in order to determine the morphological and quality characteristics of the Zahter plant and the centaury species found in the Flora of Kezer Campus of Siirt province. In this study, Zahter (Thymbra spicata L. var. spicata), Pırpır Otu (Hypericum triquetrifolium Turra.) and Kepir Otu (Hypericum scabrum L.), which have a natural distribution in Kezer Campus of Siirt University, were used as herbal material. Morphological characteristics and quality characteristics of the species studied on different aspects (north, south, east, west) and at different harvesting times (zahter: before flowering, full bloom and flowering, centaury: full bloom and flower-fruit period) were determined. In Zahter, according to the design of the divided parcels in random blocks, 4 different replications were made in the experimental design of the divided parcels divided in random blocks.According to the research results; zahterde plant height 14.10-30.20 cm, body floor thickness 0.28-0.83 cm, leaf length 0.70-1.33 cm, leaf width 0.20-0.33 cm, number of flowers 16.00-64.76 pcs / plant, calyx length 0.58-0.78 cm, petal length 0.35- 0.60 cm, the length of pedil length 0.48-0.65 cm and volatile oil 2.13-3.15%, in the volatile oil Carvacrol ratio ranged from 39.29-65.97%.Plant height in Hypericum triquetrifolium (27.55-53.43 cm), body base thickness (0.25-0.38 cm), leaf length (0.48-1.65 cm), leaf width (0.15-0.25 cm), number of flowers (83.25-281.50 pieces / plant ), calyx length (0.25-0.35 cm), petal length (0.60-1.03 cm), pedal length (1.05-1.38 cm), capsule length (1.32-1.64 mm), capsule width (1.35-1.82 mm), capsule weight ( While the amount of hypericin was between 0.0013-0.0033 g) and the amount of hypericin (0.6-5.28 g). / plant, 0.18-0.25 cm, 0.56-0.90 cm, 0.83-0.98 cm, 2.00-2.22 mm, 2.10-2.44 mm, 0.0032-0.0077 g and the amount of hypericin ranged from 0.50-4.11 g. Keywords: Thymbra spicata L. var. spicata, Hypericum triquetrifolium Turra. Hypericum scabrum L. harvest time, essential oil content, essential oil quality, amount of hypericin.