Okul yöneticilerinin kullandıkları güç türleri ve örgütsel depresyon: Bir ilişkisel tarama modeli

Abstract

Örgüt depresyonu, örgüte yayılmış bir hareketsizlik, saplanıp kalmış olma hali, sıklıkla geleceği planlamada yetersiz kalma, örgütteki bireylerin gelecekte ne yapacakları hakkında bir vizyonlarının olmayışı ve denemekten vazgeçmiş halde olmaları olarak tanımlanmaktadır. Örgüt depresyonu örgüt iklimini olumsuz etkileyen, çalışanların örgütsel bağlılığını ve motivasyonunu düşüren, örgüt hedeflerine ulaşmada güçlükler yaratan bir kavram olarak karşımıza çıkmaktadır. Örgütlerin hedeflerine ulaşması sürecinde verimliliği, etkinliği ve etkililiğini etkileyen en önemli faktörlerden biri de o örgütün başındaki yönetici veya yöneticilerdir. Bir örgütün verimli ve etkili bir işleyişe sahip olması ve etkin olması, örgüt çalışanlarının, örgütsel amaçlar doğrultusunda iyi bir şekilde yönetilmesi ve yönlendirilmesini sağlayabilen yöneticiler sayesinde olmaktadır. Yöneticiler ise yönetim görevlerini bir takım güç kaynaklarını kullanarak yerine getirmektedirler.Bu çalışmanın amacı, öğretmenlerin okul yöneticilerinin kullandığı güç türlerine ilişkin algı düzeyleri ile öğretmenlerin örgütsel depresyon algı düzeyleri arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Nicel verilerin analiz edildiği araştırma yöntemlerinden betimsel ilişkisel tarama modelindeki bu araştırmanın evrenini Siirt ili merkezindeki ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan yönetici ve öğretmenler oluşturmaktadır. Bu amaçla okullarda görev yapan öğretmenlere Örgüt Depresyonu Ölçeği ve Güç Türü Ölçeği uygulanmıştır. Araştırmada öğretmenlerin okul yöneticilerinin kullandıkları güç türlerine ilişkin algı düzeyleri ve örgütsel depresyon algı düzeylerinin cinsiyet, branş, memeleket, okul türü ve hizmet yılı değişkenleri bakımından anlamlı bir fark gösterip göstermediği araştırılmış ve öğretmenlerin yöneticilerinin kullandıkları güç türlerine ilişkin algı düzeylerinin öğretmenlerin örgütsel depresyon algı düzeyleri ile olan ilişkisi incelenmiştir. Araştırma sonucuna göre cinsiyet ve memleket değişkenlerinde öğretmenlerin ödül gücüne ilişkin algı düzeylerinde, hizmet yılı değişkeninde bağlılık gücü algı düzeylerinde ve okul türü değişkenlerinde ise karizmatik ve karşılıklı güç algı düzeylerinde anlamlı farklılıklara rastlanmıştır. Ayrıca öğretmenlerin örgütsel depresyon algı düzeylerinde ise branş ve memleket ve okul türü değişkenlerinde anlamlı farkılıklara rastlanmıştır. Elde edilen verilerin sonuçlarına göre okul yöneticilerinin kullandıkları güç türlerine ilişkin öğretmen algı düzeyleri ile öğretmenlerin örgütsel depresyon algı düzeyleri arasında bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Bunun yanı sıra örgütsel depresyon algı seviyeleri ile öğretmenlerin okul yöenticilerinin kullandıkları zorlayıcı güce ilişkin algıları arasında pozitif yönde ve anlamlı, bağlılık gücü, karşılıklı güç ve uzmanlık gücü arasında ise negatif yönde ve anlamlı bir ilişkiye rastlanmıştır.AnahtarKelimeler: Örgüt, Depresyon, Örgütsel Depresyonu, Güç, Güç Türleri, Okul Yöneticileri

Organizational depression is described as a state of inertia and being stuck across the organization, frequently failing to plan the future by individuals in the organization, absence of a vision among them about what to do in the future and making no effort. Organizational depression is a concept that negatively affects the organizational loyalty of the orgaznization's mermbers , reduces the motivation and creates difficulties throuhgh the process in succeeding. The most important factor that affects the effectiveness and efficiency of an organization in the process of achieving the organizational goals, is the leaders of that organization. Being efficient and having an efective operation for an organization is through the leaders who can lead the members to the organizational goals. Leaders fulfill their management tasks by using some power sources. This research is considered necessary becasuse any research is not fonunded within the accessible resources in nor national neither international studies. In this respect the aim of this study is to determine if there has been any signifcant differences in the teachers' perception levels of the power types used by school administrators and the teachers' percepiton levels of organizational depressions regarding the gender, the homeland, the experience, the school type and the branch variables. Also it is aimed to determine the realitonship between the teacher perceived power types used by school administrators and the teacher perceived organziational depression levels. The study is in descriptive - screening model of the qualititive research methods. The universe of the research is consists of teachers working at pirimary, middle and high schools in Siirt province. For this purpose The Organizational Depression Scale and The Power Type Scale were applied to the teachers. The relationship between the personal characteristics and responses to the scales, as well as, the effect of the teacher perceived power types used by school administrators on the teacher perceived organizational depression levels were analyzed.As a result of study, there were significant differences at the teacher perceived reward power usage of administrators with respect to teachers' gender and homeland. Likewise there was also signifcant difference in the teacher perceived loyalty power usage of admıninistrators regarding teachers' experience. Similarly, there were significant differences in the teacher perceived mutual power usage and the teacher perceived charismatic power usage of administrators with respect to school types that teachers are employed. Moreover, there was a significant difference between the perception of teachers' organizational depression levels with respect to their branch and homeland and school types. Finally, significant relationships were detected in the relationship between the teacher perceived power types usage of school administrators and the teacher perceived organziational depression levels. Especially, teachers who perceived more cohersive power usage by administrator also perceived higher levels of organizational depression. On the other hand, teachers who perceived more mutual power, experience power, and loyalty power usages by school administrators, also perceived lower levels of organizational depression.Key Words: Organization, Depression, Organizational Depression, Power,Power Styles, School Administrators.