Eski Anadolu Türkçesinde birleşik fiillerin kuruluşu

Abstract

Bu çalışmada Eski Anadolu Türkçesinde birleşik fiiller oluşum biçimleri bakımından incelenmiş ve sınıflandırılmıştır. Eserlerde fişlenen birleşik fiiller sözlük anlamlarıyla aktarılarak ilgili örnekler altında sıralanmıştır. Eski Anadolu Türkçesinin farklı yüzyıllarından seçilmiş olan Şeyyad Hamza'nın Yusuf ve Zeliha'sı, Hoca Mes'ud'un Süheyl ü Nevbahâr'ı, Yusuf-ı Meddah'ın Varka ve Gülşah'ı, Şeyhoğlu Mustafa'nın Marzubânnâme'si ve anonim bir çalışma olan Dede Korkut Hikayeleri taranmıştır. Çalışma; giriş, dört bölüm ve sonuç kısımlarından oluşmaktadır. Giriş bölümünde dönemin genel özellikleri, birleşik fiil tanım, tasnifleri ve birleşik fiiller için taranan eserler hakkında bilgi verilmiştir. I. bölümde isim + yardımcı eylemlerle oluşan birleşik fiiller, II. bölümde fiilimsi + yardımcı eylemlerle oluşan birleşik fiiller, III. bölümde anlamca kaynaşmış birleşik fiiller, IV. bölümde kökteş fiiller örnekleriyle beraber incelenmiştir. Sonuç bölümünde elde edilen bulgular neticesiyle tespit ve çıkarımlar yapılmıştır.Anahtar Kelimeler: Birleşik fiiller, Eski Anadolu Türkçesi, Dede Korkut Hikayeleri, Süheyl ü Nevbahâr, Varka ve Gülşah, Marzubânnâme, Yusuf ve Zeliha.

In this study, compound verbs in Old Anatolian Turkish are analyzed and classified in terms of their formation. The compound verbs in the works are cited according to dictionary meaning by listing under related examples. Chosen from different centuries of Old Anatolian Turkish Yusuf and Zeliha of Şeyyad Hamza, Süheyl ü Nevbahâr of Hoca Mes'ud, Varka and Gülşah of Yusuf-ı Meddah, Marzubânnâme of Şeyhoğlu Mustafa and anonymous Dede Korkut Stories are scanned. The study consists of introduction, four chapters and conclusion parts. In the introduction part, general characteristics of the period; information about definitions, classifications and works of compound verbs are given. In the first part, compound verbs formed by noun + auxiliary actions; in the second part, compound verbs formed by verbal + auxiliary verb; in the third part compound verbs fused by meaning; in the fourth part cognate verbs are analyzed together with examples. As a result of the obtained findings, evaluations and inferences were made in the conclusion part.Keywords: Compound verbs, Old Anatolian Turkish, Dede Korkut Stories, Süheyl ü Nevbahâr, Varka and Gülşah, Marzubânnâme, Yusuf and Zeliha.