OKUL YÖNETİCİLERİNİN PATERNALİST (BABACAN) LİDERLİK DAVRANIŞLARI İLE ÖĞRETMENLERİN İŞ DOYUMU ARASINDAKİ İLİŞKİ (BATMAN İLİ ÖRNEĞİ)

Abstract

Bu araştırma, okul yöneticilerinin paternalist (babacan) liderlik davranışları ile okul öncesi öğretmenlerin iş doyumu arasındaki ilişkiyi incelenmek amacıyla yapılmıştır. Araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evreni, 2019-2020 eğitim-öğretim yılında Batman ilinde bulunan 81 okulda görev yapan toplam 575 okul öncesi öğretmenden oluşmaktadır. Araştırma evreninde çok fazla öğretmen sayısının olmaması nedeniyle örneklem alma yoluna gidilmemiştir. Araştırmada ''Babacan Liderlik Davranışları Ölçeği'' ve ''İş Doyumu Ölçeği'' kullanılmıştır. Verilerin istatistiksel analizinde frekans ve yüzde, standart sapma, aritmetik ortalama, bağımsız örneklem t-testi, Anova testi, LSD testi, korelasyon ve regresyon analiz teknikleri kullanılmıştır. Araştırma sonucunda öğretmenler, okul yöneticilerinin paternalist (babacan) liderlik davranışlarını orta düzeyde algıladıkları; paternalist (babacan) liderliğin alt boyutları olan `aile havası` ve `hayırseverlik` boyutlarına ilişkin algılarının yüksek, `müdahalecilik` ve `yetersiz görme` boyutlarına ilişkin algılarının ise `düşük`, otorite alt boyutu ile ilgili algının ise `orta düzeyde` olduğu saptanmıştır. Öğretmenlerin genel olarak iş doyumuna ilişkin algılarının `iyi düzeyde` olduğu tespit edilmiştir. Araştırmaya katılan öğretmenlerin paternalist (babacan) liderliğe ve iş doyumuna ilişkin algılarının araştırmada kullanılan bağımsız değişkenlerin bazılarında istatistiksel olarak anlamlı farklılıkların olduğu belirlenmiştir. Paternalist (babacan) liderliğin alt boyutlarından aile havası oluşturma ve hayırseverlik ile öğretmenlerin iş doyumu arasında pozitif yönde ve orta düzeyde; otorite ve müdahelecilik alt boyutu ile öğretmenlerin iş doyumu arasında negatif yönde ve düşük düzeyde; yetersiz görme ile öğretmenlerin iş doyumu arasında negatif yönde ve orta düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Yapılan regresyon analizi sonucunda ise, genel olarak paternalist (babacan) liderliğin `hayırseverlik ve `yetersiz görme` alt boyutlarının öğretmenlerin iş doyumu üzerinde anlamlı birer yordayıcı oldukları tespit edilmiştir.

In this study, the relationship between school administrators 'paternalistic leadership behaviors and school teachers' job satisfaction was investigated. Relational survey model was used in the research. The population of the study consists of 575 preschool teachers working in 81 schools in Batman province in the 2019-2020 academic year. Sampling was not used due to the lack of many teachers in the research population. `Paternalist Leadership Behaviors Scale` and `Job Satisfaction Scale` were used in the study. In the statistical analysis of the data, frequency and percentage, standard deviation, arithmetic mean, independent sample t-test, Anova test, LSD test, correlation and regression analysis techniques were used. As a result of the research, it was found that school administrators perceive paternalistic leadership behaviors at a medium level; It was determined that their perceptions of the dimensions of `family mood` and `philanthropy`, which are sub-dimensions of paternalist leadership, were high, their perception of `interventionism` and `insufficient perception` was `low`, and the perception of the authority sub-dimension was `moderate` .It has been determined that teachers' perceptions about job satisfaction in general are `at a good level`. It was determined that there were statistically significant differences in some of the independent variables used in the study of the perceptions of the teachers participating in the study regarding paternalistic leadership and job satisfaction. Paternalistic (paternal) leadership has a positive and medium level of creating a family atmosphere and philanthropy and teachers' job satisfaction; between the authority and intervention sub-dimension and teachers' job satisfaction in a negative and low level; It was determined that there is a moderate and negative relationship between insufficient perception and teachers' job satisfaction. As a result of the regression analysis, it was determined that in general, the `benevolence and` under-seeing `sub-dimensions of paternalistic leadership were significant predictors on teachers' job satisfaction.