Okul yöneticilerinin vizyoner liderlik davranışları ile öğretmen motivasyonu arasındaki ilişki

Abstract

Bu araştırmanın amacı; öğretmenlerin algılarına göre okul yöneticilerinin vizyoner liderlik davranışlarını gösterme düzeyleri ile öğretmenlerin motivasyon düzeylerini tespit etmek ve aralarında bir ilişki olup olmadığını, varsa nasıl bir ilişki olduğunu ortaya koymaktır. Bu araştırmada ilişkisel tarama modeli tercih edilmiştir. Araştırma evreni, 2019-2020 eğitim öğretim yılında İstanbul ilinin Küçükçekmece ilçesine bağlı 37 resmi ortaokulda görev yapmakta olan toplam 1585 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise basit seçkisiz random (rastgele) yöntemi kullanılarak seçilen toplam 328 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada veriler; `Kişisel Bilgi Formu`, Çınar ve Kaban (2012) tarafından geliştirilen `Vizyoner Liderlik Ölçeği` ve Mottaz (1985) tarafından geliştirilen `Öğretmen Motivasyon Ölçeği` kullanılarak toplanmıştır. Bu araştırmada elde edilen veriler, normal dağılım gösterdiğinden ve örneklem hacminin de büyük olmasından dolayı parametrik testler kullanılmıştır. Verilerin analizinde istatistik paket programlarından yararlanılarak frekans, yüzde, ortalama gibi tanımlayıcı istatistikler, bağımsız gruplar için t-testi ve tek yönlü varyans analizi (One Way ANOVA), korelasyon analizi ve basit regresyon analizi kullanılmıştır. ANOVA analizlerinde anlamlı fark bulunması durumunda farkın kaynağını tespit etmek için çoklu karşılaştırma (Post Hoc) testlerinden LSD (Least Significant Difference) testi kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre; öğretmenlerin okul yöneticilerinin vizyoner liderlik davranışı sergilemelerine yönelik algılarının ve motivasyon algılarının `iyi` düzeyde olduğu görülmüştür. Vizyoner liderlikte en yüksek ortalamanın `değişime açık olma` alt boyutunda, motivasyonda `iç motivasyon` alt boyutunda olduğu görülmüştür. Öğretmenlerin vizyoner liderlik algıları, cinsiyet ve eğitim durumuna göre farklılaşmaz iken; yaş, kıdem ve yönetici ile çalışma süresine göre farklılaştığı görülmüştür. Öğretmen motivasyonunun ise cinsiyet, eğitim durumu, yaş ve yönetici ile çalışma süresine göre anlamlı farklar görülmez iken; kıdemine göre farklılaştığı görülmüştür. Vizyoner liderlik algısı ile öğretmen motivasyonu arasında orta düzeyde, pozitif yönde anlamlı bir ilişki saptanmış ve vizyoner liderlik algısının öğretmen motivasyonunun anlamlı bir yordayıcısı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

The purpose of this research is to determine the school administrators' levels of showing visionary leadership behavior and the motivation levels of teachers according to teachers' perceptions and to reveal whether there is a relationship between them and what kind of relationship they have. In this research, relational screening model was preferred. The research universe consists of a total of 1585 teachers working in 37 official secondary schools in the Küçükçekmece district of Istanbul province in the 2019-2020 academic year. The sample of the study consists of 328 teachers selected using simple random method. In the study, the data were collected using `Personal Information Form`, `Visionary Leadership Scale` developed by Çınar and Kaban (2012) and `Teacher Motivation Scale` developed by Mottaz (1985).Since the data obtained in this research show normal distribution and because of the large sample size, parametric tests were used. In the analysis of the data, descriptive statistics such as frequency, percentage, average, t-test for independent groups and one-way analysis of variance (One Way ANOVA), correlation analysis and simple regression analysis were used by statistical package programs. In case of a significant difference in ANOVA analysis, LSD (Least Significant Difference) test, which is one of the multiple comparison (Post Hoc) tests, was used to determine the source of the difference.According to the findings obtained from the research, it has been observed that teachers' perceptions and motivation perceptions of school administrators to display visionary leadership behavior are at a `good` level. In the visionary leadership, the highest average was seen in the sub-dimension of `being open to change` and in the motivation sub-dimension of `internal motivation`. While the visionary leadership perceptions of teachers do not differ according to their gender and educational status; It has been observed that it differs according to age, seniority and working time with the manager. Whereas there is no significant difference in teacher motivation according to gender, education level, age and working time with the manager; It has been observed that it differs according to the seniority. The moderate positive relationship between visionary leadership perception and teacher motivation was determined. It was concluded that the visionary leadership perception is a significant predictor of teacher motivation.