İbn Arabî`de ahlâkî düşünce

Abstract

`İbn Arabî'de Ahlâkî Düşünce` adlı tezimiz iki ana bölümden oluşmaktadır. Çalışmamızda tasavvufta/İslâm düşünce tarihinde önemli bir konumu olan İbn Arabî'nin felsefî açıdan önemli sayılabilecek ahlâk felsefesi alanındaki görüşü incelenmeye çalışılmıştır. Yaptığımız çalışma, bu alanda yapılmış ilk tez olma özelliğini içinde barınmaktadır.Çalışmamızın birinci bölümünde; ahlâkın tanımı ve bölümleri; ahlâkın din, ilim ve felsefe ile ilişkileri işlendi; İbn Arabî'nin konuya getirmiş olduğu tanımlar açıklandı. Bu bağlamda; İbn Arabî, herkesi mutlu edecek ortak bir ahlâk davranış biçiminin olmadığını belirtmekte; ahlâkın bir kısmının insanın yaratışından kaynaklandığına, bir kısmının ise sonradan kazanılmış olduğuna vurgu yapmakta; tasavvufun ahlâk ve hikmet olduğunu, bu ahlâkın da Allah'a benzemek olduğunu belirttiğini gördük.Tezimizin ikinci bölümünde; ahlâkî düşüncenin temel problemleri bağlamında irade ve hürriyet problemi, kaza ve kader, kulların fiilleri ve ahlâkî sorumluluk gibi konular incelendi. Bu bağlamda; İbnu'l-Arabî'nin kazâ-kader ve onlara bağlı diğer meseleleri hep iki temel esasa dayandırdığını; bunlardan birinin İlm-i İlâhi, diğerinin a'yan-ı sabite olduğunu; İbnu'l-Arabî'ye göre kazâ, hepsi de hayır olan umumi bir hüküm; kader ise, bu hükmün vakitlendirilmesi ve varlığı mümkin olan bu alemi en efdal şekline götürecek tarzda tahsîs edilmesindenibaret olduğunu; ve İbn Arabî'nin mutluluğa giden yolda insanın özgür olduğunu belirttiğini gördük.Sonuç kısmında ise İbn Arabî'nin ahlâk anlayışı ilk iki bölümdeki hem teorik hem de pratik ahlâkla ilgili düşünceleri dikkate alınarak, bir sonuca varmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda; İbn Arabî, dinden ahlâka giden bir metot takip etmekte, başka bir ifadeyle teolojik bir ahlâka sahip bulunmakta olduğu görülmektedir.

The thesis of `moral consept of Ibn Arabi` consists of two main parts. In our study, the idea about moral philosophy of Ibn Arabi, who has an important place in the sufizm, has been studied. This is the first thesis in this field.In the first part, the definition an parts of morality, the ralations of morality and religion, morality and science was studied and the definitions defined by Ibn Arabi were explained. In this contesxt, Ibn Arabi stated that there weren't common moral behaviours yhat made everbody happy and he underlined that some of the morality came naturally and some others were gained later in life. he also added taht sufism is the morality and wisdom and this morality means to be like God.In the second part of the thesis, the problem of free-will, destiny, acts of human and moral responsibility were analysized with regard to the main problems of moral consept. In this context, we have realized that Ibn Arabi based destiny and other related topics on these two main grounds. On of these is divine knowledge the other is fixed facts. According to Ibn Arabî act is a general judgement and faith is timing of this judgement.He also claimed that this judgement is the way of making this universe a more (beautiful) worth living place and that Ibn Arabi stated the people are free in their ways which opens the door to happiness.In the conclusion part it has haeeb made clear taht Ibn Arabi tried tocategorize the consept of ethics as both theoritical & practical in the first two sections and by doing so he aimed to make a conclusion. In this contesxt, it could be seen that Ibn Arabi follows a method which gose through ethics by means of religion. In other words we could see that Ibn Arabi has a theological understanding.