Sadrüşşerîa`nın usul anlayışı ve Hanefî usul geleneğindeki yeri

Abstract

Bu çalışmada hicri VIII. asır âlimlerinden Sadrüşşerîa'nın (ö. 747/1346) usul konularına yaklaşımı ve Hanefi usul düşüncesine katkıları tespit edilmeye çalışılmıştır. Sadrüşşerîa'nın usul düşüncesinin bütüncül bir yaklaşımla incelenmesi yönüyle çalışmamız bu alandaki önemli bir boşluğu doldurmaktadır. Tezimiz giriş ve sonuç bölümleri hariç iki bölümden oluşmaktadır. Giriş kısmında araştırmamızın konusu, önemi, amacı, kaynakları ve Sadrüşşerîa'nın hayatı ve eserleri hakkında bilgiler verilmiştir.Birinci bölümde Sadrüşşerîa'nın; şer'î deliller, lafız ve hüküm konuları hakkındaki görüşlerine yer verilmiştir. Bu sayede Sadrüşşerîa'nın usul konularına dair yaklaşımları tespit edilmiş ve Hanefi usul geleneği ile mukayeseli olarak değerlendirmeler yapılmıştır.İkinci bölümde Sadrüşşerîa'nın usul düşüncesinin karakteristik özellikleri üzerinde durulmuştur. Bu bağlamda usul konularını tasnif ederken benimsediği sistem, fıkıh usulü anlayışı ile mantık ve kelam disiplinleri arasındaki ilişki incelenmiştir. Bu bölümde ayrıca Sadrüşşerîa'nın, Hanefi usul anlayışına yapmış olduğu katkılar ele alınmış ve tek kaldığı görüşleri verilerek değerlendirmeler yapılmıştır. Bu çalışmayla Sadrüşşerîa'nın, sonraki dönem Hanefi usul anlayışının şekillenmesinde etkili bir rol oynadığı sonucuna ulaşılmıştır. Elde ettiğimiz diğer neticeler sonuç kısmında özet olarak verilmiştir.

In this study, Sadr al‐Sharia's (d. 747/1346) approach to the subjects of usul al-fıqh and his contributions to the thinking of Hanefî usul was examined. The study fills an important gap in this area because of studying Sadr al‐Sharia's usul thinking with a holistic approach. Our thesis, consists of two parts besides introduction and conclusion parts. In the introduction part, has been given information about our research, its significance, purpose, resources and the lives of Sadr al‐Sharia and his works. In the first part, has been studyied Sadr al‐Sharia's thoughts about of the sharia evidence, word and provision issues. In this way, Sadr al‐Sharia's approaches about the subjects of usul al-fıqh have been determined and evaluated as comparative with tradition of Hanafî usul al-fıqh.The second section, have been focused on the characteristic features of Sadr al‐Sharia's usul thinking. In this context, has been studied the system that he adopted during the classification of subjects of usul and the relation between the his understanding of the usul al-fıqh and the disciplines of logic and thelogy. In this section also Sadr al‐Sharia's contribution to the understanding of Hanafî usul was discussed and individual opinions were evaluated. With this study, it has been reached the conclusion that Sadr al‐Sharia played an effective role in shaping the next period of the Hanafî usul understanding. The other results we have obtained are summarized in the conclusion.